Dagboek 2e Compagnie, Ie Bataljon, 24e Regiment Infanterie
2e Compagnie, Ie Bataljon, 24e Regiment Infanterie
Samengesteld door
J.J. VAN HEYST
Reserve-kapitein der Jagers
Aan de gevallen Kameraden
En ik hoorde eene stem uit den hemel,
die tot mij zeide: Schrijf, zalig zijn de
dooden, die in den Heere sterven, van
nu aan. Ja, zegt de Geest, opdat zij
rusten mogen van hunnen arbeid; en
hunne werken volgen met hen.
EEN WOORD VOORAF
Eenige dagen na de afkondiging der algeheele mobilisatie, toen de compagnie nog te Puiflijk gelegerd was, ben ik met het aanleggen van mijn dagboek begonnen. Ik deed dit voor mijzelf, om later - wanneer mijn herinneringen aan de mobilisatie wat zouden zijn verflauwd - mijn geheugen wat te kunnen opfrisschen. Mijn dagboek lag immer op mijn schrijftafel in het compagniesbureau, om toch vooral het dagelijksch bijhouden niet te vergeten. Al spoedig rijpte bij mij het plan om nà de mobilisatie aan alle officieren en onderofficieren der compagnie een exemplaar van het dagboek aan te bieden.
Nu ik thans aan officieren en onderofficieren van 2-I-24 R.I. mijn dagboek aanbied, moet ik de lezers waarschuwen. Mijn dagboek is geen roman, slechts een sobere opsomming van de feiten, welke zich van 25 Augustus 1939 tot en met 14 Mei 1940 hebben afgespeeld. Wanneer ik daarbij aan de verdiensten van sommigen van het personeel der compagnie tekort heb gedaan, bied ik dezen mijn verontschuldiging aan. Met eerbied denk ik terug aan de gevallen kameraden der compagnie. Aan hen draag ik mijn dagboek op.
Ten slotte wensch ik allen, die bij mijn compagnie hebben gediend en de vijf oorlogsdagen hebben overleefd, een voorspoedigen terugkeer in de burgermaatschappij.
LEVE HET VADERLAND!
LEVE 24 R.I.!
Puiflijk, 24 Juni 1940.
De reserve-kapitein der Jagers,
compagniescommandant,
J.J. VAN HEYST.
(w.g.) VAN HEYST.
24 Augustus 1939. Donderdag.
Om 18 uur een radiobericht van het Algemeen Nederlandsch Persbureau opgevangen, dat de regeering de voormobilisatie had gelast. Op dat oogenblik bevond ik mij te Noordwijk. Ik begaf mij onmiddellijk naar 's-Gravenhage en, na mij thuis verkleed te hebben, ben ik om 21 uur per auto naar Delft gegaan. Aldaar om plm. 21.30 uur aangekomen in de mobilisatiekazerne, de Elout van Soeterwoudeschool, Spoorsingel 8, trof ik daar aan den 2en luitenant Arriëns, die in het bezit was van de administratiekist der compagnie.
Kort na mijn aankomst meldden zich daar de dienstplichtige sergeant-majoor-administrateur Krul en de dienstplichtige sergeant-fourier v.d. Staay.
Ik heb daarna de mobilisatiekazerne laten sluiten en mij begeven naar het Bataljonsbureau, Molslaan 139. De bataljonscommandant had zich nog niet gemeld, zoodat ik - ingevolge de mobilisatie-instructie - het bevel van het bataljon op mij nam en mij terstond meldde bij den regimentscommandant in de Dr. Bavinckschool aan de Maarten Trompstraat.
Vervolgens begaf ik mij ter ruste, in hotel "Het Scheepje", aan den Burgwal.
25 Augustus. Vrijdag.
Na een slechte nachtrust ben ik om 5 uur opgestaan. Mijn slaapkamer voldeed niet en het Carillon der Kerk, hoe mooi het ook is in andere omstandigheden, was mede oorzaak van mijn slechte nachtrust.
In de ontbijtzaal trof ik den bataljonscommandant, den reserve-kapitein W.H. Bückert, aan, wien ik het commando van het bataljon overdroeg.
Om 6 uur trof ik voor den ingang van de mobilisatiekazerne aan den sergeant-majoor-administrateur Krul, den fourier v.d. Staay en den dienstplichtige Glebbeek. De dienstplichtigen, belast met het kwartiermaken, meldden zich regelmatig.
Van de 38 kwartiermakers (officieren, onderofficieren en dienstplichtigen) meldden zich 2 officieren, 5 onderofficieren en 18 dienstplichtigen. Nadat over het personeel inspectie was gehouden en de z.g. Stamkaarten (onder Stamkaart moet worden verstaan de door den bataljonscommandant samengestelde vragenlijst) waren ingevuld, is met het in orde maken van de mobilisatiekazerne begonnen. Op de daarvoor bepaalde uren werden in de mobilisatiekazerne de voorgeschreven uitrustingstukken, noodrantsoenen en het ligstroo bezorgd. Des namiddags nam ik van de magazijnen aan de Paardenmarkt in ontvangst een model-keukenwagen, een model-proviandwagen en twee compagnieskarren, welke laatste bestemd waren om te worden ingericht tot munitie- en gereedschapswagens.
Om 20 uur was de voorbereiding der legering, op enkele details na, gereed. Alleen de voeding voor de kwartiermakers liep in de war. De burgerkok v.d. Barselaar had de voeding op zich genomen voor alle kwartiermakers van het bataljon. Ondanks herhaalde waarschuwingen hadden de manschappen om 22 uur nog geen warm eten ontvangen. De 2e luitenant Arriëns en de dienstplichtige Glebbeek hebben toen zelf een gamel eten gehaald.
26 Augustus. Zaterdag.
Voort werd gegaan met de voorbereiding der legering. Ik rapporteerde den bataljonscommandant de slechte regeling der voeding en deelde hem mede, dat ik de regeling voor den ochtendmaaltijd zelf ter hand had genomen en daarvoor brood, boter en melk had gekocht. De bataljonscommandant nam de voeding van het bataljon zelf ter hand en belastte den 2en luitenant Arriëns met de voeding en den menagemeester van de 2e compagnie met het koken voor het geheele bataljon.
Om 19.10 uur had ik warm eten, hetwelk werd uitgedeeld en genuttigd op een binnenplaats van een wasscherij (Van der Meer), aan de Hugo de Grootstraat. Ik trof met Van der Meer
de volgende regeling: niets vergoeden voor het gebruik van den grond, wèl geleverd koud en warm water en geleverden electrischen stroom voor de verlichting betalen.
27 Augustus. Zondag.
Met de kwartiermakers een bezoek gebracht aan den Koninklijken Grafkelder in de Nieuwe Kerk. De rest van den dag rust gehouden.
28 Augustus. Maandag.
Om 11 uur meldde zich de reserve 1e luitenant Dellenbag, die door zijn verblijf in Duitschland zich niet op den dag der voormobilisatie had kunnen melden.
Om 13.15 uur vernam ik door de radio van het A.N.P., dat de regeering de algemeene mobilisatie had gelast.
29 Augustus. Dinsdag.
Om 6 uur meldden zich de eerste dienstplichtigen aan de mobilisatiekazerne. Ik had op de binnenplaats het meldingsbureau ingericht. Daartoe waren vier tafels geplaatst voor het invullen der z.g. Stamkaarten. Aan tafel I zat de reserve 1e luitenant Dellenbag, aan tafel II de dienstplichtige sergeant Casteleijn, aan tafel III de compagniescommandant en aan tafel IV de reserve 2e luitenant Beets, die zich om 7.15 uur had gemeld. De opkomst der dienstplichtigen liep voorbeeldig. Om 19 uur hadden zich in totaal 4 officieren, 16 onderofficieren en 141 korporaals en manschappen gemeld.
Om 19 uur kon ik een warmen maaltijd verstrekken, bestaande uit stamppot van aardappelen en andijvie, rundvleesch en jus, appel toe.
In den loop van den dag was het ligstroo ontvangen.
De houding en de geest van den troep waren goed.
Op den eersten mobilisatiedag waren alle dienstplichtigen geïnspecteerd; van het resultaat der inspectie was aanteekening gehouden op het inspectierapport der Stamkaart. Aan de dienstplichtigen waren uitgedeeld: 1 deken, 1 helm, 1 veldflesch, 1 handdoek, 1 onderbroek, 1 hemd, 1 paar sokken, 1 paar schoenenzakjes en de wapens.
30 Augustus. Woensdag.
Voortgegaan werd met de voorbereidingsmaatregelen; in den loop van den dag meldden zich nog eenige nakomers.
31 Augustus. Donderdag.
Aan den troep werden uitgedeeld de munitie en de verbandpakjes. De patroontasschen werden onmiddellijk verzegeld. Aan het einde van den dag was de troep gereed. Om 13 uur ontving ik een voorloopige order voor troepenconcentratie te Druten. Van 18 uur tot 19.30 uur had de bataljonscommandant met de compagniescommandanten een bespreking op het bataljonsbureau, voor het troepenvervoer naar Puiflijk, gemeente Druten.
Van 21.30 uur tot 23 uur bereidde ik met mijn officieren de uitvoering voor van het troepentransport, welke orders ik voor zoover noodig om 23.30 uur doorgaf aan den dienstdoenden sergeant-majoor-instructeur Schaaps, den menagemeester Loeb en den sergeant, belast met de verzorging van de paarden, Janssen.
1 September. Vrijdag.
Door den bataljonscommandant was ik belast om op te treden als treincommandant van het geheele bataljon.
De reserve 1e luitenant Dellenbag verkreeg de functie van hoofdkwartiermaker en begaf zich om 13 uur naar Puiflijk per auto.
De kwartiermakers der compagnie, de dienstplichtigen: sergeant Casteleijn, Hulleman, Glebbeek, Joppe en Oschman, begaven zich om 13 uur per trein naar Puiflijk.
Aangezien het inladen van het IIe bataljon van 24 R.I. vertraging had ondervonden, kon eerst om 16 uur met het inladen van voertuigen en paarden een aanvang worden gemaakt.
Het instappen van den troep nam om 16.15 uur een aanvang. Om 19.10 uur vertrok de trein, welke om 23 uur te Tiel aankwam. Terstond meldde ik mij bij den stationscommandant. Ik pleegde overleg met de compagniescommandanten van het bataljon en gaf daarna bevel tot uitstappen, verzamelde het bataljon op het Stationsplein, waar direct een aanvang werd gemaakt met het uitdeelen van krentenbollen en chocolademelk.
2 September. Zaterdag.
Om 0.30 uur marcheerde de compagnie naar Puiflijk af, onder mijn commando. Zingend trok de compagnie door Tiel, passeerde de pontonbrug over de Waal. Op deze brug deed zich een ongeval voor, dat zich ernstig liet aanzien: een paard van één der munitie- en gereedschapswagens verkoos het zilte nat boven de stoffige brug; mede door het flinke optreden van de begeleiders werd aan dit bad spoedig een einde gemaakt. De aangerichte schade beperkte zich tot een paar doorgesneden strengen. Na een zeer inspannenden en vermoeienden marsch bereikte de compagnie zonder uitvallers om 4 uur Puiflijk, waar ik den hoofdkwartiermaker, den reserve le luitenant Dellenbag en de kwartiermakers aantrof. De legering verliep vlot; reeds om 4.15 uur was ieder in zijn kwartier ondergebracht. De ransels met rol en dekens waren in Tiel achtergelaten en van daar per goederenauto naar Puiflijk vervoerd. Mede in verband met de duisternis en de vermoeidheid van den troep besloot ik deze uitrustingsstukken nog niet uit te deelen. Hiertoe ging ik eerst over om 11 uur. In Delft had ik een Cantine-commissie benoemd, n.l. de dienstplichtige korporaal Mulder, de dienstplichtige Hulleman en de dienstplichtige Maat. Deze commissie begaf zich per auto met f 50,- naar Tiel voor het doen van de noodige inkoopen.
3 September. Zondag.
Rustdag. Om 7.30 en 9.30 uur mis voor de R.-K. militairen, in de kerk te Puiflijk. Om 11 uur godsdienstoefening voor de Protestantsche militairen, bij den ouden toren, waar de veldprediker Ds. Kalkman voorging.
Te 12 uur opening van de cantine. Door het bataljon werd de compagniesorganisatie overgenomen. Vervolgens opende de bataljonscommandant, in tegenwoordigheid van den veldprediker, de compagniescommandanten en diverse officieren van het bataljon, de cantine.
4 September. Maandag.
In orde maken van de uitrustingsstukken en de kwartieren.
5 September. Dinsdag.
Het verder in orde maken van de kwartieren en des namiddags een aanvang gemaakt met détailoefeningen (wendingen, gasmasker, theorie lichte mitrailleur '20 en geweer).
6 September. Woensdag.
Herziening der kwartieren en 's middags détailoefeningen.
7 September. Donderdag.
Détailoefeningen; 's middags zwemmen.
8 September. Vrijdag.
Détailoefeningen; gasoefeningen, gymnastiek en zwemmen.
9 September. Zaterdag.
Des morgens détailoefeningen, theorie lichte mitrailleur en geweer. Des namiddags werd het geheele bataljon toegesproken door den bataljonscommandant; daarna was de compagnie ter beschikking van den fourier, voor het in ontvangst nemen van een 2e stel ondergoed en een 2e paar sokken.
10 September. Zondag.
Om 7.30 en 9.30 uur kerkdienst voor de R.-K. militairen in de kerk te Puiflijk. Voor bovengenoemde militairen was Zaterdagavond gelegenheid tusschen 18 en 20 uur ter biecht te gaan. Om 11 uur was er een bijeenkomst voor de Protestantsche militairen bij den ouden toren.
Van 12 tot 14 uur werden de tenue's en wapens in orde gemaakt.
11 September. Maandag.
Begonnen werd met theorie oorlogsorganisatie, rangen, graden en gedragingen van militairen in het openbaar.
Des namiddags détailoefeningen.
12 September. Dinsdag.
Inspectie oorlogszakboekjes en herkenningsplaatjes.
Theorie oorlogsorganisatie.
Des namiddags détailoefeningen.
13 September. Woensdag.
Marschoefening (15 K.M.). Het geheel verliep vlot en zonder uitvallers. De marschtucht was goed, de stemming opperbest, waaraan de bekendmaking van het in de toekomst toegestane verlof niet vreemd geweest zal zijn.
's Middags détailoefeningen.
Des avonds lichtverduisteringsoefening, van 21 tot 22 uur, waaraan ook door de burgerbevolking moest worden deelgenomen.
14 September. Donderdag.
Marschoefening (12 K.M.). Deze marsch had mede ten doel bekendheid aan den troep te verschaffen van de in te nemen stellingen in de buurt van Druten, tusschen Maas en Waal.
Des namiddags détailoefeningen.
15 September. Vrijdag.
Marschveiligheidsdienst voor het geheele bataljon. Af te leggen afstand 20 K.M., in de richting van Horssen - Afferden. Bij deze oefening werd van de veronderstelling uitgegaan, dat de vijand zich ten Zuiden van de Maas bevond.
16 September. Zaterdag.
Marschoefening (10 K.M.). Bij dezen marsch trad duidelijk aan het licht, dat de oefening van 15 September j.l. den troep nog danig in de beenen zat, maar desondanks waren er geen uitvallers, wel was het tempo aanmerkelijk langzamer dan bij de vorige marschen.
Om 17.30 uur vertrok de eerste groep met verlof, te weten één/zevende deel der compagnie.
17 September. Zondag.
Om 7.30 en 9.30 uur kerkdienst voor de R.-K. militairen te Puiflijk en om 11 uur voor de Protestantsche militairen in de cantine te Puiflijk.
18 September. Maandag.
Marschveiligheidsdienst, richting Afferden.
's Middags sportbeoefening, o.m. marschtraining, voetbal, slingerbal en kogelstooten.
19 September. Dinsdag.
Marschoefening, richting Altforst - Horssen.
's Middags theorie rangen en graden en lichte mitrailleur '20.
20 September. Woensdag.
Theorie lichte mitrailleur, revolver en pistool. Theorie gasmasker.
's Middags détailoefening en een gasmaskeroefening.
21 September. Donderdag.
Marschoefening, richting Altforst. Een gedeelte der compagnie keurt gasmaskers in de gaskamer; 's middags détailoefeningen, lichte mitrailleurs inschieten bij "Molenhoek".
22 September. Vrijdag.
Marschtraining. Gasbeschermingsdienst. 's Middags sportbeoefening.
23 September. Zaterdag.
Marschveiligheidsdienst, richting Afferden. 's Middags sportbeoefening en ter beschikking van den fourier.
24 September. Zondag.
Rustdag. Kerkdiensten voor R.-K.- en Prot. militairen. In orde brengen der kwartieren.
25 September. Maandag.
Marschoefening. Détailoefeningen. 's Middags sportbeoefening.
26 September. Dinsdag.
Marsch naar Deest, ons toekomstig kantonnement. 's Middags wapens schoonmaken en inspectie.
27 September. Woensdag.
Marschoefening, richting Horssen.
Theorie rangen en graden.
28 September. Donderdag.
Marschveiligheidsdienst richting Altforst.
's Middags theorie oorlogsorganisatie en gymnastiek.
29 September. Vrijdag.
Marschoefening richting Afferden.
's Middags werd afgepresenteerd voor den bataljonscommandant. Toespraak van den bataljonscommandant. Daarna uitbetaling van soldij.
30 September. Zaterdag.
Verhuizing naar Deest. Alles liep vlot van stapel. Gedefileerd voor den regimentscommandant en den bataljonscommandant.
1 October. Zondag.
De kwartieren werden in orde gebracht, opdat den volgenden dag met pionieren begonnen kon worden.
2 October. Maandag.
Aangevangen met pionieren.
3 October. Dinsdag.
Den geheelen dag pionieren.
4 October. Woensdag.
Pionieren. Sergeant Marda werd belast met het inrichten van een pionierpark.
5 October. Donderdag.
Pionieren. Uitgeven van divers materiaal uit het pionierpark.
6 October. Vrijdag.
Pionieren. De werkzaamheden vorderen goed.
7 October. Zaterdag.
Pionieren. Ontvangen van soldij en gelegenheid tot het innemen en uitgeven van waschgoed.
8 October. Zondag.
Kerkdiensten voor militairen. 's Middags voetbalwedstrijd tusschen een compagnies-elftal en de Sport Club Deest. Na de toespraak van den burgemeester dankte de waarnemende compagniescommandant, de 1e luitenant Dellenbag, met eenige welgekozen woorden namens de Jagers en sprak hij de hoop uit, dat nog vele wedstrijden zouden volgen. Om 14.25 uur trapte de burgervader van Druten af. De uitslag was 4-2 in het voordeel van de Jagers. Het geheel was zeer geslaagd.
9 October. Maandag.
Pionierarbeid aan de stelling.
10 October. Dinsdag.
Alsvoren. De compagniescommandant naar het militair hospitaal te Breda, voor onderzoek.
11 October. Woensdag.
Pionierarbeid aan de voorpostenopstelling.
12 October. Donderdag.
Alsvoren.
13 October. Vrijdag.
Alsvoren.
Door slechte weersomstandigheden niet kunnen pionieren. De regimentscommandant, de reserve-majoor Dr. Mr. Smit, heeft te Druten een causerie gehouden over het Vreemdelingenlegioen.
15 October. Zondag.
Rustdag.
16 October. Maandag.
Pionierarbeid aan de voorpostenopstelling.
17 October. Dinsdag.
Alsvoren.
18 October. Woensdag.
Alsvoren.
19 October. Donderdag.
Alsvoren.
20 October. Vrijdag.
Alarmoefening gehouden om 8 uur. Om 9.15 uur waren de gevechtsopstellingen bezet.
21 October. Zaterdag.
Marschoefening van het bataljon.
22 October. Zondag.
Rustdag.
23 October. Maandag.
Soldatenschool.
24 October. Dinsdag.
Door het slechte weder niet kunnen pionieren.
25 October. Woensdag.
's Morgens gepionierd, om 12 uur moeten staken door slechte weersomstandigheden.
26 October. Donderdag.
Pionieren.
27 October. Vrijdag.
Pionieren.
28 October. Zaterdag.
Marschoefening tot 13.15 uur. 's Middags compagnie ter beschikking van den fourier.
29 October. Zondag.
Rustdag.
30 October. Maandag.
Schietoefeningen en détailoefeningen te Horssen.
's Avonds 20 uur oefening in het bezetten van de stelling.
31 October. Dinsdag.
Pionieren.
1 November. Woensdag.
Pionieren. De reserve 1e luitenant Dellenbag voor een maand gedetacheerd bij den Brigadestaf. Regimentscommandant bevorderd tot luitenant-kolonel.
2 November. Donderdag.
Pionieren. De reserve 1e luitenant Hooy bij de compagnie gedetacheerd.
3 November. Vrijdag.
Pionieren. Afscheidsdiner reserve 1e luitenant der militaire administratie Hoogekamp.
4 November. Zaterdag.
Marschoefening.
5 November. Zondag.
Zondagsdienst.
6 November. Maandag.
Pionieren. Reserve 2e luitenant Beets met studieverlof.
7 November. Dinsdag.
Pionieren.
8 November. Woensdag.
Pionieren.
9 November. Donderdag.
Pionieren. Een aanvang gemaakt met de opstelling van de compagniesreserve.
10 November. Vrijdag.
Pionieren. De periodieke verloven ingetrokken. (Venlo incident!)
11 November. Zaterdag.
Om 8 uur de voorpostenopstelling bezet. De geheele compagnie, inclusief bureau en rustkamer, verhuisd naar de pannenfabriek van Deriks en Geldens, aan de Mr. van Cootstraat.
Om 10 uur de compagnie toegesproken door den regimentscommandant. De toespraak van den regimentscommandant door den troep beantwoord met een: Leve de Koningin!
De compagnie om 18 uur het middageten gebruikt op de pannenfabriek. Daarna terug naar Deest voor het bezetten van de legeringsvoorposten tusschen Deest en Winssen.
Aan de compagnie toegevoegd de regimentspatrouille en een sectie 6 veld.
12 November. Zondag.
Den geheelen nacht de legeringsvoorposten door de halve compagnie betrokken. De rest van de compagnie tot 3 uur in de kwartieren gerust.
Dit restant om 5 uur de stellingvoorposten bezet. Toegevoegd werd een sectie zware mitrailleurs. Deze stukken bezetten de mitrailleurnesten aan den Waalbandijk en de Koningstraat.
Om 5 uur rukten de legeringsvoorposten in en kwamen om 6.30 uur de compagnie versterken bij de pannenfabriek.
Om 7 uur werd met pionieren een aanvang gemaakt.
Om 11 uur rukten de stellingvoorposten in en om 13 uur werden de legeringsvoorposten betrokken.
Aan de legeringsvoorposten werden toegevoegd 2 stukken pag. (pantserafweergeschut).
13 November. Maandag.
Om 11 uur de twee stukken pag. aangekomen.
De compagnie versterkt met den reserve 2e luitenant De Jonge, 2 korporaals, 4 chauffeurs en 6 bedieningsmanschappen voor de stukken pag.
Aan de Van Heemstrabaan landmijnen geplaatst.
14 November. Dinsdag.
Pionieren.
15 November. Woensdag.
Door slechte weersomstandigheden het pionieren gestaakt. Kleeding en uitrusting van den troep in orde gemaakt; 's middags inspectie, theorie krijgstucht en demonstratie pag.
Vandaag is "toestand één" weer ingetreden. Dat is normaal; de compagnie dus niet meer geconsigneerd.
16 November. Donderdag.
Pionieren.
17 November. Vrijdag.
Pionieren.
18 November. Zaterdag.
's Morgens pionieren, 's middags in orde maken van kleeding en uitrusting.
19 November. Zondag.
Rustdag.
20 November. Maandag.
Pionieren. Van 5.30 tot 8.30 uur lichtdoovingsoefening.
Per radio is afgekondigd, dat met ingang van 21 November 1939 periodieke verloven kunnen worden gegeven.
Om 22 uur brand uitgebroken in een schuur aan de Bijmansstraat bij Bijmans. De schuur totaal uitgebrand; geen uitrustingen verloren gegaan. Munitie geborgen.
21 November. Dinsdag.
Pionieren. Een ploeg opnieuw met periodiek verlof vertrokken.
22.November. Woensdag.
Pionieren. Bruiloftsdiner; bruidegom is de reserve 2e luitenant De Jonge.
Twee kookketels gesprongen. Gelukkig waren ze nog niet betaald.
23 November. Donderdag.
Pionieren. Des avonds feestavond voor 2-I in de cantine van Druten.
24 November. Vrijdag.
Wegens slecht weer is de compagnie niet uitgerukt. De kwartieren werden grondig schoongemaakt. Theorie lichte mitrailleur, geweer en pistool. Gasdienst en inspectie gasmasker. Inspectie en verzegeling van voorraad munitie.
Heden is de reserve 2e luitenant De Jonge in het huwelijk getreden in Den Haag. De compagniescommandant, de kapitein Van Heyst, heeft door zijn tegenwoordigheid bij de huwelijksinzegening blijken van belangstelling van de compagnie gegeven.
25 November. Zaterdag.
Pionieren.
26 November. Zondag.
Rustdag.
27 November. Maandag.
Door den aanhoudenden regen niet kunnen pionieren.
28 November. Dinsdag.
Pionieren.
29 November. Woensdag.
De pionierwerkzaamheden door regenval moeten staken.
30 November. Donderdag.
Door slechte weersomstandigheden het exerceeren niet doorgegaan. De reserve 1e luitenant Hooy teruggegaan naar Staf Brigade B.
1 December. Vrijdag.
Pionieren. Reserve 1e luitenant Krijnen ingedeeld bij de compagnie.
2 December. Zaterdag.
Marschoefening over Druten naar Ewijk.
3 December. Zondag.
Rustdag.
4 December. Maandag.
Pionieren.
5 December. Dinsdag.
Pionieren. Daarna St.-Nicolaasviering in de Harmonie. Het gezelschap De Stellingbouwers, onder den dienstplichtigen sergeant Marda, oogst een groot succes.
De Gelderlander schrijft:
Deest.
ST.-NICOLAAS OP BEZOEK.
Evenals Zondag was de belangstelling weer groot, al betrof het bezoek nu speciaal onze militairen.
Traditie-getrouw zat de Sint ditmaal parmantig te paard. Het militaire muziekgezelschap uit Puiflijk begeleidde den Heiligen Man naar de Harmonie-zaal, waarvoor soldaten en kinderen waren opgesteld. De goedaardige zwarte Pieten strooiden rijkelijk hun lekkernijen tusschen grooten en kleinen. Dan trad de Sint de keurig versierde Harmonie-zaal binnen en begon 't feest voor de militairen. Voor allen had de Sint een pakje en voor velen een passend woordje erbij. Daarna volde nog een tractatie op chocolademelk, krentenbroodjes en sigaren.
In den avond werd voor de militairen en enkele genoodigden een mooi programma afgewerkt, waarbij bleek, dat er onder de hier verblijvende compagnie eerste klas spelers zijn.
Dank zij het fijne spel van deze artisten en de medewerking van een "Band" uit Nijmegen, is deze feestavond voor onze militairen schitterend geslaagd.
6 December. Woensdag.
Pionieren.
7 December. Donderdag.
Exerceeren. Baden.
8 December. Vrijdag.
Pionieren.
9 December. Zaterdag.
Marschoefening.
10 December. Zondag.
Rustdag.
11 December. Maandag.
Pionieren. Avondoefening niet doorgegaan.
Pionieren. Reserve-kapitein Van Heyst ziek.
13 December. Woensdag.
Pionieren. Reserve-kapitein Van Heyst ziek.
14 December. Donderdag.
Exerceeren. Reserve-kapitein Van Heyst ziek.
15 December. Vrijdag.
Pionieren.
16 December. Zaterdag.
Oefening in het bezetten van de stelling. Pionieren.
's Middags soldij betalen, uitrusting en kwartieren in orde maken. Vriezend weer.
17 December. Zondag.
Rustdag.
18 December. Maandag.
Pionieren. Bezoek van Z.K.H. Prins Bernhard aan Druten.
19 December. Dinsdag.
Pionieren.
20 December. Woensdag.
Pionieren. Baden.
21 December. Donderdag.
Exerceeren.
22 December. Vrijdag.
Pionieren.
23 December. Zaterdag.
Marschoefening naar het Maas-Waalkanaal.
Kerstmisviering voor de Prot. militairen.
24 December. Zondag.
Rustdag.
25 December. Maandag.
1e Kerstdag. Kerstmisviering voor de Katholieke militairen.
De Jager schrijft:
"KERSTSFEER RONDOM 2-I-24 R.I.
Stemmingsvolle beenkomst in de "Harmonie"
Pannendorp, 2en Kerstdag
Kerstmis 1939.
Oorlog in Europa, spanning in de geheele wereld, ons land gemobiliseerd.
Toch heeft dat alles ons niet terneergeslagen.
Integendeel, het feest van licht en vrede heeft opnieuw diep in onze harten ons enkele momenten geschonken, die, ondanks het feit dat velen vèr van hun huiselijken kring verwijderd waren, onvergetelijk zullen blijven.
Zooals ook met het St.-Nicolaasfeest het geval is geweest, is weer de Harmonie voor enkele dagen ontruimd.
Nijvere dameshanden hebben in enkele uren dit gebouw, dat nu zoo langzamerhand een reputatie heeft gekregen van feestgebouw bij uitnemendheid voor de tweede Compagnie, omgetooverd in een stemmingsvolle zaal.
Groote tafels en banken waren in hoefijzervorm neergezet en feestelijk versierd met Kerstloopers, kandelaars, groen en zilver.
Aan het eind van de groote "familietafel", in de opening, stond een fraai versierde Kerstboom opgesteld.
Men kon zich waarlijk in een keurig restaurant wanen.
Zaterdag 23 December nu, zijn de niet-Katholieken van 2-I-24 R.I. gezamenlijk bijeen geweest in de "Harmonie", onder leiding van den reserve 1e luitenant P. Krijnen.
Na inleidend orgelspel van den dienstplichtige Plantinga van 1-I-24 R.I. en zingen van "Hoe zal ik U ontvangen" heeft luitenant Krijnen op ontroerende wijze het aloude Kerstverhaal voorgelezen, zooals dat opgeteekend staat in het Evangelie van den Apostel Lucas.
Prachtig klonk hierna het "Eere zij God" door allen gezongen in het schijnsel van den Kerstboom en de flikkerende kaarsjes in het dennengroen.
Natuurlijk ontbrak het Kerstverhaal niet. Een van de officieren las uit den bundel "Christuslegenden" van Selma Lagerlöf voor het boeiende verhaal "De kaarsvlam".
Een van de hoogtepunten van de bijeenkomst was de hierop volgende maaltijd. Als één gezin schaarden officieren, onderofficieren, korporaals en manschappen zich om den feestdisch en lieten zich de warme chocolade en het heerlijke Kerstbrood goed smaken. Ter verhooging van de gezelligheid tafelde men nog even na onder het genot van een rookertje in den vorm van een sigaar of sigaret. Ondertusschen was ook de veldprediker Ds. Panhuysen gearriveerd en had zich al spoedig een plaatsje gekozen.
Toen de laatste chocolade en het allerlaatste sneedje krentenbrood door behulpzame dames was rondgedeeld, zong men wederom te zamen, en wel een Kerstgezang dat vrijwel nooit op een Kerstbijeenkomst mag ontbreken, n.l.: "Daar is uit 's werelds duistere wolken..." en later nog "Stille nacht, Heil'ge nacht".
Dienstplichtige Akkerhuis, die ondanks "verbintenissen elders" nog laat ter feestdisch was verschenen, heeft onder doodsche stilte voor Kerstdeclamatie gezorgd.
De Kerstbijeenkomst van de niet-Katholieken werd, nadat luitenant Krijnen allen, die aan het welslagen van dezen avond hadden bijgedragen, had dank gezegd, besloten met het zingen van "'k Wil U, o God, mijn dank betalen".
Ook de Katholieken, die niet naar huis konden, hebben een Kerstbijeenkomst gehad in de Harmonie en wel na afloop van de Nachtmis op 25 December, 1sten Kerstdag. Daar stond voor hen in de Harmonie een Kerstontbijt klaar dat klonk als een klok.
Na afloop van den dienst heeft de Zeer Eerwaarde Heer Pastoor de militairen van Pannendorp niet in den steek gelaten en heeft zich mede aan tafel geschaard in den vroegen morgen.
Eerst zong men "Stille nacht", waarna Mijnheer Pastoor in gebed voorging.
Bekende Kerstliederen weerklonken door den mistigen Kerstmorgen, op het Harmonium begeleid door Mej. Van Haaren.
Het dankgebed werd eveneens uitgesproken door Mijnheer Pastoor.
Onder de aanwezigen bevonden zich enkele dienstplichtigen van het IIIe Bataljon.
Dienstplichtige Wasserval heeft den commandant 2-I-24 R.I., die met den luitenant Hoogewerff zich ook onder de aanwezigen bevond, dank gezegd voor de genoten gastvrijheid.
Met elkaar hebben ruim 120 militairen van de Pannendorpsche Compagnie door deze beide alleszins geslaagde bijeenkomsten Kerstfeest gevierd.
Allen, die aan deze bijeenkomsten hun medewerking hebben verleend, op welke manier dan ook, weest er van doordrongen dat daardoor de jongens hun huiselijken haard niet zoo erg gemist hebben en zeer zeker ook een beetje licht van het Kerstfeest zullen hebben opgevangen!"
26 December. Dinsdag.
2e Kerstdag. Rustdag.
27 December. Woensdag.
Marschveiligheidsdienst van het bataljon.
28 December. Donderdag.
Pionieren. 's Nachts een marschoefening naar Ewijk.
29 December. Vrijdag.
Exercitie en baden, soldij uitbetalen.
30 December. Zaterdag.
Stellingbouw. Reserve 1e luitenant Krijnen terug naar het Regimentsbureau. Reserve le luitenant Dellenbag terug bij de compagnie.
31 December. Zondag.
Rustdag.
1 Januari 1940. Maandag.
Nieuwjaarsdag. Rustdag.
2 Januari. Dinsdag.
Stellingbouw. Wegens groote gladheid der wegen niet doorgegaan. In plaats hiervan theorie lichte mitrailleur, garnizoensdienst. Voorts met 3 auto's zand gereden en gestrooid.
3 Januari. Woensdag.
Stellingbouw.
4 Januari. Donderdag.
Exercitiën. Sinds 31 December 1939 vriezend weer.
5 Januari. Vrijdag.
Het grootste gedeelte van de compagnie schaatsrijden op de uiterwaarden. De rest pionieren. Een drachtig paard zal worden afgevoerd.
6 Januari. Zaterdag.
Marschveiligheidsdienst, richting Batenburg. Korporaal Lansdorp in rang verlaagd en overgeplaatst naar III-24 R.I.
7 Januari. Zondag.
Rustdag. Wedstrijden op de schaats bij Afferden.
8 Januari. Maandag.
Door de gladheid van de wegen de oefeningen niet doorgegaan.
9 Januari. Dinsdag.
's Morgens patrouille rijden op de schaats. 's Middags baden te Druten.
10 Januari. Woensdag.
Exercitie en vaccinatie. Reserve-kapitein Van Heyst naar Kantongerecht te Nijmegen voor rechtszitting.
11 Januari. Donderdag.
In verband met de vaccinatie lichte dienst.
12 Januari. Vrijdag.
Handicap-wedstrijd op de schaats naar Beuningen.
Uitslag: 1. G. Duiven, 2. C. van Zanen, 3. G. Scholtes, 4. J. Bakker, 5. C. van Versseveld.
13 Januari. Zaterdag.
's Morgens stellingbouw, 's middags schaatsrijden.
3.30 uur telefonisch bericht dat bewegingsvrijheid is ingetrokken.
Om 11.45 uur telefonisch bericht dat de periodieke verloven en zakenverloven zijn ingetrokken.
14 Januari. Zondag.
Rustdag. De dienstplichtigen Kruize, v.d. Stap, Van Zanen, Duiven en Huizinga zouden deelnemen aan den elfstedentocht in Friesland, maar werden telegrafisch teruggeroepen en zijn hedenavond teruggekeerd.
Om 19 uur de munitie- en gereedschapswagens gepakt.
15 Januari. Maandag.
Stellingbouw.
16 Januari. Dinsdag.
Stellingbouw. Na twee uren de werkzaamheden gestaakt wegens sneeuwval.
17 Januari. Woensdag.
Wegens felle koude de compagnie in de kwartieren gebleven. De geheele dag werd aan theorie besteed.
18 Januari. Donderdag.
Baden en theorie.
19 Januari. Vrijdag.
Wegens sneeuwval en felle koude geen pionierswerkzaamheden verricht; den geheelen dag theorie.
20 Januari. Zaterdag.
Stellingbouw; 's middags sport (schaatsrijden).
21 Januari. Zondag.
Rustdag.
22 Januari. Maandag.
Stellingbouw. Om 12 uur den arbeid moeten staken wegens koude.
23 Januari. Dinsdag.
Stellingbouw. Wegens hevigen sneeuwval om 9.30 uur den arbeid moeten staken.
24 Januari. Woensdag.
Stellingbouw tot 12 uur. 's Middags baden.
2 Officieren en 6 onderofficieren ziek.
De geheele omgeving dik onder sneeuw.
25 Januari. Donderdag.
Baden. Daarna stellingbouw. Mooi zonnig vriesweer. Met de compagnie 's middags de Waal overgetrokken.
26 Januari. Vrijdag.
Marsch over de Waal naar Dodewaard en Opheusden aan den Rijn.
27 Januari. Zaterdag.
Vannacht veel sneeuw gevallen. De marsch over de Waal naar Zetten niet doorgegaan. Zacht vriezend weer.
Door den troep de omgeving van de keuken, de gebouwen, de Harmonie enz. sneeuwvrij gemaakt.
Drie luitenants ziek.
28 Januari. Zondag.
Rustdag.
29 Januari. Maandag.
Stellingbouw.
30 Januari. Dinsdag.
Theorie.
31 Januari. Woensdag.
's Morgens baden, 's middags vrij, in verband met den verjaardag van Prinses Beatrix.
Guur en koud weer. Van 30 op 31 Januari veel sneeuw gevallen. De weg van Horssen naar Bergharen door zwaren sneeuwval onberijdbaar geworden.
1 Februari. Donderdag.
Oefening voor den commandant Veldleger. Aanval op de H.W.S. (Hoofdweerstandsstrook) bij Puiflijk. Terrein dik onder de sneeuw. Gladde wegen. Matige vorst.
2 Februari. Vrijdag.
Tengevolge van de sneeuw en de koude niet kunnen pionieren. In orde maken van kwartieren en uitrusting, theorie van den compagniescommandant en den reserve 1e luitenant Hoogewerff.
3 Februari. Zaterdag.
Sneeuw en koude. Niet kunnen pionieren. Militaire marsch naar Winssen.
4 Februari. Zondag.
Rustdag. Zacht vriezend weer; 's middags dooiweer.
5 Februari. Maandag.
's Morgens theorie, 's middags militaire wandeling. De dooi zet door.
6 Februari. Dinsdag.
Baden. Daarna stellingbouw.
Dooiweer.
7 Februari. Woensdag.
Stellingbouw. Dooiweer.
8 Februari. Donderdag.
Stellingbouw. Dooiweer.
9 Februari. Vrijdag.
Stellingbouw. Vriezend weer. De Waal "zit" nog steeds. Het aantal zieken thuis is tot vijf gedaald.
10 Februari. Zaterdag.
's Morgens stellingbouw. 's Middags soldij uitbetalen en huishoudelijke diensten. Helder vriezend weer.
Het water van de Waal sterk gestegen. Voorloopig geen gevaar voor kruien van de rivier.
Aantal zieken thuis tot vier gedaald.
11 Februari. Zondag.
Rustdag. De Waal om 6 uur los gekomen. De scheepswerf te Deest onder water.
Bezoek gehad van den regimentscommandant en den commandant 16 R.A., luitenant-kolonel Taconis. Van Zondag op Maandag vriezend weer.
12 Februari. Maandag.
Stellingbouw. Helder vriezend weer. Getracht zal worden den ijsdam bij Leeuwen met een bombardementsvliegtuig tot springen te brengen. De schepen bij de scheepswerf te Deest in gevaar; kans tot breken.
De Waal bij de steenfabriek te Deest is wederom gaan "zitten".
13 Februari. Dinsdag.
's Morgens baden; 's middags theorie. De Waal is wederom over de geheele lengte gaan zitten.
Helder vriezend weer.
De Gelderlander van 13 Februari 1940 schrijft:
"Er vallen hier nu allerlei berichten binnen, want er gebeuren met dit barre wintersche weer merkwaardige dingen. Bij Deest werken 2 ijsbrekers van bescheiden kaliber om water te maken voor twee schepen van de werf, die op de stophouten lagen en bij vallend water zouden kunnen breken. Eerst heeft men het ijs met anti-tankgeschut kapot willen maken, maar vooralsnog prefereerde men de ijsbrekers, die den schepen na hard werken weer het water kunnen bezorgen, waarin ze vrij konden liggen.
Het water heeft overal de menschen verrast, toen de rivier zich eenmaal na het kruien gezet had. Een soldaat, die nu nog op de Turksche Waard zat, zag dat 't water met 't ijs opkwam. Hij zou met verlof gaan en dies maakte hij aanstalten om te vertrekken. Hij ging, maar halverwege zat 't water 'm reeds tot de borst en de verlofdagen - zoo ze niet in rook opgingen - verdwenen toch voorloopig in 't water, want de soldaat moest haastje-repje terugkeeren wilde hij niet door den sterken stroom meegesleurd worden.
Op hetzelfde uur bracht daar ter plaatse een meelhandelaar de zakken meel. Hij was er over een drogen weg gekomen en toen hij zijn zaakjes afgedaan had en terug wou keeren, was er al geen doorkomen meer aan. Het water en de schotsen stroomden met woest geweld langs en rond de Turksche Waard, die, zooals bekend is, volkomen geïsoleerd ligt.
In Deest moet het gebeurd zijn, dat men soldaten, die 's morgens wakker werden, waterlaarzen per bootje aan moest reiken, daar zij anders niet met goed fatsoen uit hun kribben konden komen, want het water dreef onder hen..."
14 Februari. Woensdag.
Wegens sneeuwval en koude niet kunnen pionieren.
In den toestand van de Waal nog geen verandering. 's Avonds heeft de Waal voor de scheepswerf even gekruid.
15 Februari. Donderdag.
's Nachts flink gesneeuwd. Binnendienst. In onderhoud een negental burgers, die van een steenfabriek in de uiterwaarden bij Deest zijn gevlucht.
De manschappen van de sectie pag. op de scheepswerf behulpzaam met ijsruimen.
16 Februari. Vrijdag.
Binnendienst. De toestand van de Waal onveranderd. Temperatuur om het vriespunt. 's Middags lichte dooi.
17 Februari. Zaterdag.
Binnendienst. Lichte vorst. Het water van de Waal flink gezakt.
18 Februari. Zondag.
Rustdag. Lichte vorst.
19 Februari. Maandag.
's Morgens binnendienst. 's Middags sneeuwruimen op den weg naar Bergharen.
20 Februari. Dinsdag.
Vannacht flink gevroren. Zonnig weer. 's Morgens baden; 's middags binnendienst.
21 Februari. Woensdag.
Binnendienst. Zacht vriezend weer. 's Middags lichte dooi. De ijsbrekers zijn tot Deest genaderd en hebben groote moeite met het opruimen van den ijsdam.
22 Februari. Donderdag.
Dooi. Stellingbouw.
Bezoek Opperbevelhebber Land- en Zeemacht aangekondigd; is bij stelling voorbijgereden. IJsbrekers vorderen niet.
De Gelderlander van 22 Februari 1940 schrijft:
"Woensdagmorgen zijn de ijsbrekers hun werk te Deest weer begonnen. Ze zijn er in geslaagd langs den Noordwal der rivier een geul open te maken tot Winssen. Aan den Zuidkant is de strijd begonnen tegen de meters hooge ijsmassa ter hoogte van den steiger van den heer Lewiszong. Deze ijsdam reikt tot ver in de rivier. Onvermoeid ramt de boot dezen ijskolossus, maar slechts langzaam brokkelt deze af, zoodat men nog menigen aanval zal moeten doen voor deze sta-in-den-weg is opgeruimd.
Dat die ijsberg een leelijke versperring in de rivier vormt, kan blijken uit het feit, dat de stroom ter plaatse een anderen weg heeft gezocht. Het water van de rivier is, toen de stand nog hooger was, zuidelijk van den ijsberg gaan stroomen en heeft zich dwars door den minstens 15 meter breeden dam, die loopt van den dijk naar den steiger, een weg gebroken van ongeveer 30 meter breedte. Wat een groote schadepost beteekent voor den heer Lewiszong en de heeren Smits en Rijnders, die de steenen van hun fabriek over dezen weg naar het schip vervoeren.
De belangstelling in den strijd der booten tegen het ijs blijft groot. Geruimen tijd cirkelden een paar vliegtuigen in de omgeving en vlogen meermalen op zeer geringe hoogte boven de rivier ter plaatse, waar de ijsbrekers hun moeilijk werk verrichten."
23 Februari. Vrijdag.
Dooi. Stellingbouw.
Torpedisten zijn bezig den ijsdam nabij de werf met springstof op te ruimen. Twee onderofficieren en 9 soldaten worden in verband daarmede voor eenige dagen hier ingekwartierd; ze zijn bij ons in onderhoud.
24 Februari. Zaterdag.
's Morgens pionieren. 's Middags binnendienst.
De reserve 1e luitenant Van Delden van compagnie pag. strafbevoegdheid gekregen.
De toestand van de Waal wederom normaal.
25 Februari. Zondag.
Rustdag. Mooi zonnig weer.
De reserve 2e luitenant Beets van studieverlof terug.
26 Februari. Maandag.
's Morgens exercitiën, 's middags baden; daarna pionieren.
Mooi zonnig weer. Van Zondag op Maandag gevroren.
27 Februari. Dinsdag.
Stellingbouw. De reserve 1e luitenant Dellenbag met zakenverlof.
28 Februari. Woensdag.
Stellingbouw.
29 Februari. Donderdag.
Stellingbouw.
1 Maart. Vrijdag.
Stellingbouw. Mooi zonnig weer.
2 Maart. Zaterdag.
Exercitiën. Huishoudelijke diensten. Mooi zonnig weer.
3 Maart. Zondag.
Rustdag. Mooi zonnig weer.
4 Maart. Maandag.
Pionieren. Mooi zonnig weer.
5 Maart. Dinsdag.
Mitrailleur-schieten.
6 Maart. Woensdag.
Pionieren. Van Dinsdag- op Woensdagnacht gesneeuwd.
7 Maart. Donderdag.
Pionieren.
8 Maart. Vrijdag.
Pionieren.
9 Maart. Zaterdag.
Exercitiedag.
10 Maart. Zondag.
Rustdag.
11 Maart. Maandag.
Pionieren.
12 Maart. Dinsdag.
Exercitiën. Bezoek gehad van de heeren Boeljon en Herberts, van den K.N.V.B.
13 Maart. Woensdag.
Pionieren.
14 Maart. Donderdag.
Pionieren. Door den regen den arbeid moeten staken.
15 Maart. Vrijdag.
Pionieren. Mooi zonnig weer.
16 Maart. Zaterdag.
Exerceeren. Uitreiking van de gouden medaille voor 36-jarigen trouwen dienst aan den adjudant-onderofficier Bakkes.
17 Maart. Zondag.
Rustdag.
18 Maart. Maandag.
Pionieren.
19 Maart. Dinsdag.
Pionieren. Sergeant Vries overgeplaatst naar het dépôt. Regenachtig weer; 's middags opgeklaard.
20 Maart. Woensdag.
Schietoefeningen te Nijmegen.
De luitenants Dellenbag en Beets overgeplaatst naar 3-I-24 R.I.
21 Maart. Donderdag.
Stellingbouw. De luitenant Tendijck ingedeeld bij de compagnie.
22 Maart. Vrijdag.
Goede Vrijdag. Rustdag.
23 Maart. Zaterdag.
's Morgens exerceeren. 's Middags sport.
24 Maart. Zondag.
Eerste Paaschdag. Rustdag.
25 Maart. Maandag.
Tweede Paaschdag. Rustdag.
26 Maart. Dinsdag.
Exerceeren en baden.
27 Maart. Woensdag.
Stellingbouw.
28 Maart. Donderdag.
Stellingbouw.
29 Maart. Vrijdag.
Stellingbouw.
30 Maart. Zaterdag.
Exerceeren.
31 Maart. Zondag.
Rustdag.
1 April. Maandag.
Stellingbouw.
2 April. Dinsdag.
Baden, Exerceeren, theorie.
3 April. Woensdag.
Stellingbouw.
4 April. Donderdag.
Regimentsoefening onder luitenant-kolonel Dr. Mr. Smit, in de richting van Wamel.
5 April. Vrijdag.
Schieten te Nijmegen.
6 April. Zaterdag.
Exerceeren. Sport. Reserve 2e luitenant De Jonge naar Druten vertrokken.
Al het wagenmateriaal in de loods van Ariëns en Van Eck geplaatst.
7 April. Zondag.
Rustdag.
8 April. Maandag.
Stellingbouw.
9 April. Dinsdag.
Stellingbouw. Duitschland heeft Noorsche havens bezet. Verscherping van den internationalen toestand.
's Avonds om 19 uur graad van strijdvaardigheid 2a bevolen.
's Nachts de compagnie verhuisd naar de Pannenfabriek te Druten.
10 April. Woensdag.
De legering van de compagnie om 4.30 geregeld. Stellingbouw. De legering op de Pannenfabriek verder in orde gemaakt.
11 April. Donderdag.
Stellingbouw. De compagnie levert wachten in de richting van Winssen en aan den Waalbandijk.
12 April. Vrijdag.
Stellingbouw.
13 April. Zaterdag.
Stellingbouw.
14 April. Zondag.
's Morgens stellingbouw. 's Middags rust.
15 April. Maandag.
Door regenval 's morgens niet kunnen pionieren. Van 12-17 uur stellingbouw.
16 April. Dinsdag.
Stellingbouw.
17 April Woensdag.
Stellingbouw. Om 14 uur bericht stelling bezetten voor oefening; graad van strijdvaardigheid 3.
18 April. Donderdag.
Om 2 uur bericht ontvangen: graad van strijdvaardigheid 4.
De stelling volledig bezetten.
Om 4.30 uur op bezoek gehad den adjudant van den brigade-commandant.
De brigade-commandant om 5.30 uur aan den Waalbandijk geweest en daar ontvangen door den officier van piket, den reserve 1e luitenant Hoogewerff.
De keukentrein naar Leeuwen.
De goederentrein met den dienstdoenden sergeant-majoor-administrateur en fourier naar Dreumel.
Elf uur eindigen der oefening. Graad van strijdvaardigheid 1a.
De compagnie in den middag teruggekeerd naar Deest.
19 April. Vrijdag.
's Morgens tot 10.30 uur inspectie, daarna stellingbouw.
Beperkte bewegingsvrijheid verleend.
20 April. Zaterdag.
's Morgens stellingbouw. 's Middags sportbeoefening. Mooi zonnig weer.
21 April. Zondag.
Rustdag. Beperkte bewegingsvrijheid.
22 April. Maandag.
Stellingbouw. Mooi zonnig weer.
23 April. Dinsdag.
Stellingbouw. Mooi zonnig weer.
24 April. Woensdag.
Exerceeren. Warm weer.
25 April. Donderdag.
Exerceeren.
26 April. Vrijdag.
Exerceeren.
27 April. Zaterdag.
's Morgens exerceeren; 's middags sport.
28 April. Zondag.
Rustdag. Het voetbalveld op de z.g. Ganzenkuilen feestelijk geopend.
Het compagnies-elftal verloor van het vertegenwoordigend elftal van III-24 R.I. met 4-1.
De Deester Harmoniekapel "Eendracht" luisterde de plechtigheid op.
29 April. Maandag.
Stellingbouw door de vaklieden. De rest der compagnie exerceeren.
30 April. Dinsdag.
's Morgens stellingbouw door de vaklieden; de rest der compagnie oefening in het terrein winnen te Bergharen.
's Middags Zondagsdienst in verband met den verjaardag van Prinses Juliana. Onderlinge voetbalwedstrijden op het voetbalveld.
1 Mei. Woensdag.
Stellingbouw door de vaklieden. De rest der compagnie 's morgens terreinoefening onder Bergharen, 's middags oefening op het voetbalveld.
2 Mei. Donderdag.
Rustdag. Hemelvaartsdag.
3 Mei. Vrijdag.
Stellingbouw door de vaklieden. De rest van de compagnie 's middags terreinoefening onder Bergharen; 's middags oefening op het voetbalveld.
4 Mei. Zaterdag.
's Morgens exerceeren en soldij uitbetalen. 's Middags sport.
5 Mei. Zondag.
Rustdag.
6 Mei. Maandag.
26 Dienstplichtigen overgegaan naar 11 G.B. (Grensbataljon) en 26 R.I. 's Middags 47 dienstplichtigen overgekregen van 11 G.B. en 26 R.I.
Bureaupersoneel tot 's nachts half drie gewerkt in verband met de overkomst van het nieuwe personeel.
7 Mei. Dinsdag.
Vaklieden pionieren. Rest der compagnie terreinoefening te Bergharen.
Te 15 uur bericht ingekomen, dat de periodieke- en zakenverloven zijn ingetrokken.
Graad van strijdvaardigheid 1a. Het nieuwe personeel van pioniergereedschap en tentzeilen voorzien.
18 Uur. Bericht graad van strijdvaardigheid 2a.
19 Uur. Ongewapend appèl. Zandzakken en noodrantsoenen uitgedeeld. Wagens gepakt. Particuliere bagage gepakt.
20 Uur. Wederom ongewapend appèl. Kribben, banken en stoelen buiten de kwartieren geplaatst.
21.15 Uur. Afgemarcheerd naar Druten. Posten aan de versperringen geplaatst.
Gedurende den nacht kribben, stroozakken en particuliere bagage naar Druten vervoerd.
8 Mei. Woensdag.
Stellingbouw. Mooi droog weer.
9 Mei. Donderdag.
Stellingbouw.
Om 22 uur naar bed gegaan. Om 23 uur gewekt door den aalmoezenier Vissers, die mij mededeelde, dat phase 3 was ingetreden en om 4 uur de stellingen moesten zijn bezet. Mij gekleed en gewasschen. Daarmede gereed zijnde, gewaarschuwd door den dienstplichtige W. de Vries van het compagniesbureau, dat toestand 3 was ingetreden.
10 Mei. Vrijdag.
De onderofficieren laten wekken. Met de officieren en onderofficieren de te nemen maatregelen besproken. Om 2.30 uur de reveille laten blazen, vervolgens de compagnie ongewapend laten aantreden; een gedeelte der compagnie voor het bezetten van de stelling laten afmarcheeren.
Onmiddellijk daarna verschenen honderden vliegmachines boven Druten.
Bericht ontvangen, dat phase 4 was ingetreden. De rest der compagnie laten aantreden en van brood en thee voorzien. Om 3.40 uur bericht gezonden aan den regimentscommandant, dat de stellingen waren bezet. De beschieting der vliegtuigen aanvankelijk zonder succes. Om 4.30 uur valt de eerste machine brandend neer. Draagbaar van den munitie- en gereedschapswagen gebruikt voor het vervoer van een gewond Duitsch onderofficier.
De goederen-, keuken- en gevechtstrein afgemarcheerd naar Leeuwen. Met een gevorderde auto de troepen in de stellingen van eten kunnen voorzien.
De versperringen aan den Waalbandijk en Koningstraat laten sluiten. Verder doorgegaan met pionieren.
Berichten van de troepen aan het Maas-Waalkanaal: 2 bruggen in handen van den vijand; één brug teruggenomen en laten springen.
Troepen van het Maas-Waalkanaal trekken terug.
Om 20 uur komt de commandant van 26 R.I., luitenant-kolonel Land, aan mijn commandopost.
Om 24 uur komt de commandant van 11 G.B., majoor Bender, aan mijn commandopost. Daarop volgen de beredenen en de eerste compagnie van 11 G.B. Kapitein Hogerland van 2-11 G.B. meldt zich aan mijn commandopost en deelt mede, dat 3-11 G.B. op één officier na vermist is. Inmiddels is de versperring aan de Van Heemstrabaan gesloten.
Uit inlichtingen van 11 G.B. blijkt, dat eigen troepen niet door de Duitschers worden achtervolgd.
Om 3 uur order van den regimentscommandant: het regiment trekt terug over de pontonbrug te Tiel, de Betuwe in. De voorposten moeten tot het uiterste standhouden en kunnen eerst terugtrekken op last van den regimentscommandant.
Ik geef persoonlijk die order door aan de vier groepscommandanten:
Luitenant Hoogewerff, commandant groep Koningstraat,
Vaandrig Philippa, commandant groep Van Heemstrabaan,
Luitenant Tendijck, commandant groep Waalbandijk,
Luitenant Groen, commandant groep Ruimzicht.
Ik spreek de mannen moed in. Ik bereid het eventueel terugtrekken per rijwiel voor. Om 6 uur volgt de order: voorposten onmiddellijk terug in groepen. Van tevoren mij telefonisch op de hoogte gesteld dat de versperring op den Drutenscheweg bij de Bouwing open is. De terugtocht begint onmiddellijk. Allen moeten de versperring bij de Bouwing passeeren.
Ik begeef mij per rijwiel naar die versperring, maar bevind dat deze gesloten is. Ik laat ijzeren binten tegen de asperges plaatsen. De troep, de zware mitrailleurs en de stukken pag. kunnen over de versperring. De trekkers moeten blijven staan en worden in brand geschoten.
Ten Westen van de versperring verzamel ik de compagnie in de diverse opstellingen. Als de geheele compagnie is verzameld ga ik met het gedeelte per rijwiel via de Puiflijkschestraat richting Leeuwen. De luitenant Tendijck volgt met de marcheerende troepen. Onderweg vorder ik elk rijwiel hetwelk te krijgen is. Aan het einde van de Puiflijkschestraat wordt de compagnie wederom verzameld: 80% van de manschappen is in het bezit van een rijwiel. Luitenant Tendijck geleidt de marcheerenden. Luitenant Hoogewerff vormt met een patrouille de achterhoede. Met 3/4 der compagnie begeef ik mij per rijwiel naar Wamel en passeer om circa 10 uur de brug bij Tiel. Op het moment dat de compagnie de brug passeert wordt een aanval van vijf Duitsche vliegmachines op de brug afgeslagen door de luchtdoelartillerie.
Direct na het passeeren van de brug gemarcheerd naar Maurik. Om 12 uur kan ik den bataljonscommandant melden, dat de compagnie in Maurik is aangekomen, uitgezonderd de achterhoede onder luitenant Hoogewerff.
De compagnie rust in een boomgaard, krijgt vervolgens brood en koffie. Daarna inkwartiering in eenige groote kwartieren te Maurik.
Volslagen rust in Maurik. Om 22 uur begeef ik mij ter ruste.
12 Mei. Zondag.
Ik word om 0 uur gewekt door den dienstplichtige Roos. Hij brengt over een order van den bataljonscommandant, dat de compagnie gewapend moet aantreden. Ik begeef me onmiddellijk naar den commandopost, houd rapport met luitenant Tendijck en de onderofficieren en wacht op nadere orders van den bataljonscommandant. Om 2 uur nog geen orders ontvangen. Ik ga naar Maurik. Het bataljon reeds vertrokken. Van den officier-toegevoegd, den luitenant Dellenbag, vernomen dat het bataljon naar Amerongen is afgemarcheerd.
Ik geef onmiddellijk bevel af te marcheeren naar Amerongen.
Om 4.30 uur passeer ik de pontonbrug te Eck en Wiel en vind bij Amerongen den luitenant-adjudant Lingen. Ik deel hem mede, dat ik onvoldoende orders van den bataljonscommandant heb ontvangen. Ik marcheer met de compagnie door Amerongen en vind op den weg naar Arnhem het bataljon. Ik meld mij onmiddellijk bij den bataljonscommandant. Het bataljon is reserve van het veldleger, ter beschikking van den commandant IIe legerkorps. Het bataljon blijft rusten in een bosch ten Noorden van den weg Amerongen - Elst en zet ter beveiliging eenige wachten uit. Nadat brood en koffie is uitgedeeld, word ik belast met de inkwartiering van het bataljon te Amerongen. Daartoe mij in verbinding gesteld met het gemeentebestuur. De voorbereiding der inkwartiering om 12 uur gereed. De troep is om 14 uur ingekwartierd.
Teleurstelling: De compagnie had verwacht in Amerongen te kunnen overnachten, maar wordt om 15.30 uur gealarmeerd. Het bataljon moet in opdracht van den commandant IVe Divisie een tegenstoot uitvoeren op den Grebbeberg. Snel wordt afgemarcheerd. Op uitdeelen van middageten kon niet worden gewacht.
Om 18 uur is het bataljon aan de Westzijde van Rhenen.
De bataljonscommandant geeft daar zijn orders voor den tegenstoot: Het bataljon gereedstellen in het boschperceel Noordelijk van den weg Rhenen - Arnhem.
Twee zware mitrailleurs bij elke compagnie in de voorsecties.
De gevechtstrein trekt aan; extra munitie wordt uitgedeeld.
De compagnie trekt door Rhenen in groepen achter elkaar.
Het is aan talrijke huizen te zien, dat Rhenen reeds is gebombardeerd.
Om plm. 19 uur wordt het viaduct over den spoorweg Rhenen - Amersfoort gepasseerd.
Formatie van de compagnie.
De gereedstelling ondervindt groote moeilijkheden in het boschperceel. Er blijken andere eigen troepen in het bosch te zijn, die voor vijanden worden aangezien. Eenige manschappen beginnen - zonder de bevelen van hun sectie-commandant af te wachten - te vuren. Na veel moeite wordt het vuren gestaakt. De compagnie gaat, opgelost in groepen, voorwaarts.
Met mijn commandogroep bezet ik, wanneer het schemerig is geworden, den ingang van Ouwehands Dierenpark.
Het verbandhouden met de secties is zeer moeilijk, tengevolge van de duisternis, het boschterrein en de versperringen.
Bij den ingang van Ouwehands Dierenpark tref ik den volgenden toestand aan: Luitenant Mr. S.J. van der Hoeven, die met een sectie zware mitrailleurs aan de compagnie was toegevoegd, bevindt zich met een zwaren mitrailleur ten Zuiden van den weg Rhenen - Arnhem.
Plotseling komen troepen terug stormen.
Het blijkt een compagnie zware mitrailleurs van 19 R.I. (moet zijn: 11 R.I.) te zijn. Het bataljon van deze compagnie mitrailleurs had eveneens een tegenstoot moeten uitvoeren, doch ondervond ernstigen tegenstand van oprukkende Duitsche stoottroepen. Deze stoottroepen schoten vanuit de boomen - volgens mededeeling van den commandant dier compagnie, den kapitein Steenbergen - de bedieningsmanschappen der mitrailleurs weg.
Ik bewoog den kapitein Steenbergen niet terug te gaan en in ieder geval een stuk op te stellen Noordelijk van den weg Rhenen - Wageningen.
Naderhand is de compagnie Steenbergen toch teruggetrokken en heeft daarbij medegesleept het escadron huzaren wielrijders onder ritmeester baron van Pallandt en deelen van I-24 R.I.
Door eigen troepen - vermoedelijk militaire politie - werd ten Westen van het viaduct over den spoorweg op de terugtrekkende troepen gevuurd.
Slechts een bescheiden deel van I-24 R.I. heeft in den nacht van 12 op 13 Mei 1940 de stellingen van 8 R.I. (stoplijn) kunnen bereiken en daar stand gehouden tot Dinsdagavond 14 Mei 1940.
Onder commando van den luitenant-kolonel Hennink, commandant van 8 R.I., is dat gedeelte toen naar een steenfabriek aan den Rijn teruggetrokken, daar gebleven tot Woensdagmiddag 15 Mei 1940, nadat een poging om den Rijn over te steken was mislukt en vervolgens door den commandant van 8 R.I. naar huis gezonden.
Een deel van de compagnie onder commando van den luitenant Hoogewerff is, na hardnekkigen strijd, en nadat genoemde luitenant en de sergeanten Rurup en Casteleijn waren gesneuveld, in de stellingen vóór de stoplijn gevangen genomen en afgevoerd naar Duitschland.
Gedurende de gevechten op den Grebbeberg heeft behoorlijk contact met den commandant der IVe divisie ontbroken. Na Zondag 12 Mei 1940 22 uur heeft de compagnie geen orders meer ontvangen.
Zooals hiervoren vermeld heeft een deel der compagnie onder commando van commandant 8 R.I. standgehouden in diens commandopost; een deel van de compagnie is met andere onderdeelen, onder commando van commandant 24 R.I., in den morgen van 13 Mei 1940 - bestookt door zwaar artillerievuur - wederom voorwaarts gegaan tot de stellingen ten Westen van de spoorlijn Rhenen - Amersfoort, terwijl een gehavend gedeelte zich in den middag van 13 Mei 1940 gemeld heeft bij de verzamelplaats van troepen van de IVe divisie ten Oosten van Elst en daar gedeeltelijk is voorzien van wapens en uitrustingsstukken.
In den morgen van 14 Mei 1940 - na den terugtocht tot Vreeswijk - bestond de compagnie uit ongeveer 60 man, onder commando van den kapitein Van Heyst. Van de officieren was nog aanwezig de luitenant Tendijck.
Oorzaken van den tegenslag van het Ie bataljon op den Grebbeberg waren: de duisternis, het dichte onbekende boschterrein, de prikkeldraadversperringen, de onbekendheid met de ligging der landmijnen, de vermoeidheid van den troep en de terugtocht der compagnie Steenbergen, die zich inmiddels ook had overgeplant op het escadron huzaren wielrijders, onder commando van den ritmeester Baron van Pallandt.
Uit ingekomen berichten is gebleken, dat de officieren van I-24 R.I., die krijgsgevangen zijn gemaakt, zijn afgevoerd naar een officieren-krijgsgevangenkamp in het Neckardal (Weinsberg), in de omgeving van Stuttgart, en de onderofficieren, korporaals en manschappen zijn afgevoerd naar het krijgsgevangenkamp "Alte Grabe", in de omgeving van Berlijn.
Zooals hiervoren is vermeld is de overste Dr. Mr. Smit met een door hem geformeerd bataljon in den morgen van 13 Mei 1940 voorwaarts gegaan tot de stellingen ten Westen van de spoorlijn Rhenen - Amersfoort.
Hierbij hebben zich o. a. onderscheiden de dienstplichtigen G. Slabbers en L. de Kok van 2-I-24 R.I.
Voor hun moedig gedrag zijn deze dienstplichtigen 14 Mei 1940 door den regimentscommandant bevorderd tot korporaal. Na de capitulatie is I-24 R.I. gereorganiseerd in een barakkenkamp aan den Groeneweg, in de omgeving van fort Honswijk en na die reorganisatie 25 Mei 1940 verhuisd naar Puiflijk.
Eerst is 50% met groot verlof gezonden en vervolgens alle dienstplichtigen, die konden aantoonen, dat zij in de burgermaatschappij werk hadden.
De compagnie is met de overige compagnieën van het bataljon vereenigd tot één compagnie, onder commando van den reserve-kapitein W.H. Bückert. Deze compagnie is thans gelegerd in het kerkdorp Druten en maakt als 1e compagnie deel uit van het Ie bataljon van het 58e regiment infanterie, onder commando van den kolonel J. van Voorthuysen.
Voor zoover bekend zijn de gesneuvelden der compagnie begraven in het algemeen krijgsmansgraf op den Grebbeberg aan den weg Rhenen - Wageningen, ongeveer 300 meter ten Oosten van den ingang van Ouwehands Dierenpark.
COMMANDANT
VAN HET VELDLEGER.
DAGORDER
VOOR HET NEDERLANDSCHE VELDLEGER.
Het besluit van den Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht, de Wapens te strekken, teneinde vernieling van onze groote steden en verder bloedvergieten van de bevolking te voorkomen, heeft aan de krijgsverrichtingen een einde gemaakt.
Hoezeer dit besluit in zijn droeve noodzakelijkheid ons allen heeft geschokt, hebt gij U daarbij - zij het met bloedend hart - neergelegd, niettegenstaande het Veldleger niet was verslagen en tot nieuwen hardnekkigen strijd gereed stond en bereid was.
Nu een groot deel Uwer huiswaarts keert, voel ik mij geroepen allen, die hun plicht hebben gedaan, hiervoor te danken.
Hulde breng ik daarbij in het bijzonder aan die troepen, die in zwaren strijd tegen een overmachtigen vijand onwrikbaar hebben stand gehouden, tot zij, dikwijls tot den laatsten man en met het wapen in de hand, vielen of hun werd bevolen terug te gaan.
De Grebbeberg in het bijzonder zal tot in lengte van dagen voor verscheidene onderdeelen, die daar streden, een monument vormen van de onversaagdheid en den moed van hen, die plicht en eer stelden boven hun leven.
Soldaten van het Veldleger! Gedurende bijna tien maanden hebt gij gewaakt voor onze hoogste belangen. Uw Koningin is U dankbaar; het Vaderland eert hen die vielen en is trots op hen die dapper streden.
Hoofdkwartier van het Veldleger, 23 Mei 1940.
De Luitenant-Generaal,
Adjudant in B.D. van H.M. de Koningin,
Commandant van het Veldleger,
J.J.G. Baron VAN VOORST TOT VOORST.
(w.g.) VAN VOORST TOT VOORST.
24 REGIMENT INFANTERIE.
COMMANDANT.
DAGORDER.
Officieren, onderofficieren, korporaals en manschappen.
Nu de tijd is aangebroken, waarop een groot aantal gemobiliseerden naar de haardsteden terugkeert, acht ik het mijn plicht, enkele ernstige woorden tot U te richten.
Teruggrijpend naar het verleden, naar de eerste dagen der mobilisatie, zeg ik U, trots te zijn geweest het commando over het Reserve Jager Regiment te hebben gekregen. Uwe gedragingen tijdens de mobilisatie en, meer nog tijdens de krijgsverrichtingen in de dagen, die nog zoo kort achter ons liggen, hebben mij de overtuiging geschonken, dat deze trots gerechtvaardigd was.
Maar méér nog dan als Regimentscommandant spreek ik thans tot U als Nederlander.
Mannen, veel is er van U gevergd, vele van onze kameraden rusten in een krijgsmansgraf. Gedenk hen en gedenk de zaak, waarvoor zij zijn gevallen.
De krijgsverrichtingen zijn thans ten einde, echter breekt ook voor U nà demobilisatie een moeilijke tijd aan en blijft op U een zware taak rusten. Zorgt dan allen, dat onze gesneuvelde kameraden niet voor niets het hoogste offer hebben gebracht. Tot welk geloof, tot welke partij of politieke gezindheid gij behoorden, vergeet alle geschillen en werkt, ieder in eigen ambt en naar eigen kennen en kunnen, mede aan den wederopbouw van ons geliefde Vaderland.
Een eensgezind Nederland is een sterk Nederland.
Bevestigt die eenheid.
Ik wensch U een voorspoedigen terugkeer in de burgermaatschappij; het ga U goed.
LEVE ONZE GEËERBIEDIGDE KONINGIN!
LEVE HET VADERLAND!
LEVE 24 R.I. !
Druten, 27 Mei 1940.
De Reserve Luitenant-Kolonel,
Regimentscommandant,
Dr. Mr. J. SMIT.
(w.g.) J. SMIT.
Personeel van 2-I-24 R.I. per 10 Mei 1940
| Reserve kapitein der Jagers | J.J. van Heyst, commandant |
| Reserve eerste luitenant der Jagers | F. Hoogewerff, sectie-commandant |
| Reserve eerste luitenant der Jagers | J.M.M. Tendijck, sectie-commandant |
| Dpl. sergeant | N.G. Schaaps, dienstdoend sergeantmajoor-instructeur |
| Dpl. sergeant-majoor-administrateur | J. Krul, administrateur |
| Dpl. sergeant-fourier | E. van der Staaij, fourier |
| Dpl. sergeant | W. Marda, sergeant-toegevoegd |
| Dpl. sergeant | W.P.H. Janssen, menagemeester |
| Dpl. korporaal | H.P. van Es, kok |
| Dpl. | H. de Bruijn, bijkok |
| Dpl. | N.J. Moor, bijkok |
| Dpl. | P.W. Neelissen, bijkok |
| Dpl. korporaal | W. Bernard, seiner |
| Dpl. | M.A. Houtman, seiner |
| Dpl. | W. de Vries, seiner |
| Dpl. | G. Hoogenstrijd, treinsoldaat |
| Dpl. | A. Seinen, treinsoldaat |
| Dpl. | A. Zeeuw, treinsoldaat |
| Dpl. | J. Tabbers, treinsoldaat |
| Dpl. | G.Th. Scholtes, treinsoldaat |
| Dpl. korporaal | C. Aanen, chauffeur |
| Dpl. | W. Kuil, ordonnance |
| Dpl. | P.F. van der Peijl, hoornblazer |
| Dpl. korporaal | Swart, ziekendrager |
| Dpl. | J. Veelenturf, ziekendrager |
| Dpl. | Th. van Aarle, ziekendrager |
| Dpl. | L.W. Zwinkels, facteur |
| Dpl. | J. van Asten, mitrailleurhersteller |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bron: Dagboek 2-I-24 R.I. door reserve-kapitein J.J. van Heyst
|
