Donderdag 9 Mei.
Verkeerende in graad van strijdvaardigheid 2a.
te 10.15 uur graad van strijdvaardigheid 3 (van Commandant 22e Regiment Artillerie)
Vrijdag 10 Mei.
3.30 uur graad van strijdvaardigheid 4 treedt te 4 uur in (van Commandant 22e Regiment Artillerie)
4.30 uur oorlogstoestand met Duitschland.
Zaterdag 11 Mei.
Van Artillerie Onderofficier Inlichter (A.O.O.I.): Van Commandant Regimentspatrouille wordt gemeld, dat vijandelijke gemotoriseerde troepen Wageningen zijn binnengerukt. Ook gemotoriseerde troepen zijn Elst gepasseerd, gaande in westelijke richting. Sterkte onbekend. Later wordt gemeld: Zetten is bezet.
19.50 uur van Brigade artilleriecommandant (B.A.C.): Vuur 126 (Grebbevak afgeven). Dit vuur werd te 19.55 uur afgegeven.
20.45 uur A.O.O.I. vraagt vuur 527 af te geven. In verband met reeds ingetreden duisternis in overleg met Commandant 46e Regiment Infanterie (verraden opstelling) besloten slechts een vuurstoot van 3' af te geven.
20.55 uur afgeven. 21.00 uur A.O.O.I. meldt patrouilles bij het veer van Opheusden. Letten op militaire auto's 2705 en 1404, vermoedelijk met Duitschers bezet.
Den geheelen nacht werd zwaar artillerievuur waargenomen, vallende op den Grebbeberg.
Zondag 12 Mei.
0.08 uur V.91 in de richting Lienden witte felle lichten hoog in de lucht, komen langzaam naar beneden, varieerende lichtsterkte.
4.30 uur V.60 vijandelijk artillerievuur waargenomen op de batterij. 3 schoten plusminus 150 meter achter, 3 plusminus 250 meter achter, 3 plusminus 20 meter voor de batterij. Na informatie krater plusminus 1 meter 30 à 40 centimeter diep, uit richting Wageningen.
9.40 uur Batterijofficier. V.91 ziet in Zuidoostelijke richting kabelballon, geschat op 5000 meter.
10.30 uur A.O.O.I.: te 9.10 uur zijn in Opheusden 4 schoten gevallen (was reeds gemeld door Luitenant Chabot, waarnemer op Protestantse Kerk Kesteren.)!
10.42 uur waarnemer vijandelijk vuur op uiterwaarden op Zuidoever Rijn, gedeeltelijk in Rijn. 30 o/oo Blauwe Kamer.
10.43 uur A.O.O.I.: Telefonische verbinding met voorposten hersteld. Bericht ontvangen, dat vuur 527 van gisterenavond juist op tijd kwam en goed lag. Er zijn gaten in den Bandijk geslagen. Voorposten hebben voeling met den vijand. Het stuk 6 Veld bij kilometerpaal 17 heeft een pantserwagen weggeschoten.
11.20 uur waarnemer vijandelijk artillerievuur op spoorbaan 180 richting toren Opheusden.
11.30 uur waarnemer en A.O.O.I.: 3 schoten op uiterwaarden vóór de verwisselstelling.
11.44 uur A.O.O.I.: 6 Veld bij kilometerpaal 17 weggeschoten.
11.45 uur waarnemer: Artillerievuur op Grebbeberg.
12.05 uur waarnemer en A.O.O.I.:
1. Veerhuis waarschijnlijk onder vuur.
2. Op linkeroever uiterwaard ter hoogte Blauwe Kamer artillerievuur.
3. 8 schoten net voor de frontlijn nabij Boveneindschestraat.
12.37 uur A.O.O.I. vraagt vuur 526. 12.44 uur begin. 12.47 uur eind.
13.13 uur waarnemer en A.O.O.I.: Artillerieofficier-inlichter (A.O.I.) meldt vuur tusschen De Spees en De Park. Waarnemer: vuur op spoorbaan tusschen station Opheusden en station Kesteren.
13.30 uur A.O.I. meldt vuur op batterij 6 Veld. Kwam waarschijnlijk van achter Waaldijk ten Zuidoosten van kilometerpaal 17. Zal 7,6 geweest zijn, omdat indirect gericht moet zijn.
13.37 uur A.O.O.I.: De lichte mitrailleur bij kilometerpaal 17 is ook weg. Er is flink op gevuurd.
13.49 uur waarnemer: ten 3en male vuur 70 oo/o rechts Blauwe Kamer. Zuid van Bandijk is een open veld 80 o/oo breed.
13.53 uur A.O.I.: Er wordt zwaar gevuurd op den Bandijk tusschen Zwaantje en Veerhuis - De Spees, halverwege Tielschestraat en op Marktstraat. Verkenners hedenmorgen tot 600 meter voor de voorposten aan Bandijk niets gezien. Op 200 meter voorbij de voorposten uit het terrein beschoten.
13.57 uur waarnemer: Vuur op Spees 60 o/oo links Blauwe Kamer 50 o/oo breed. Te 13.56 zijn 5 Messerschmidts waargenomen.
14.00 uur V.91 vraagt kaarsen zaklantaarns en petroleum. 3e vuurmond, die al eens uitgevallen was heeft weinig remvloeistof.
14.10 uur H.72 meldt:
1. Bij Trollenburg geweerschoten gehoord.
2. Voor alle stormvuren noodig 748 brisantgranaat normale lading.
3. Noodig zijn zakbatterijen.
14.16 uur Waarnemer: De toren van Opheusden is door ons opgeblazen.
14.25 uur A.O.I.: Van De Spees wordt gemeld, dat vlak daarvoor projectielen vallen uit het noordvak afkomstig. Ook op veerweg en viersprong valt vuur. Komt van Wageningen. (Bevestigd te 14.15 uur).
15.10 uur A.O.I.: In het nevenvak worden telkens roode sterren waargenomen (series van 1.) We moeten ons er maar niets van aantrekken.
15.34 uur A.O.I.: Aan den overkant beweegt zich een groep naar Rhenensche Brug. De artilleriebeschieting van De Spees is opgehouden. De schade valt mee. Geen dooden.
15.48 uur A.O.I.: Groep van 15.34 uur blijken vijanden te zijn.
15.55 uur B.A.C.: De vijand is op Grebbeberg. Wij houden echter de spoorlijn.
15.58 uur B.A.C.: Schietopdracht: Op mijn bevel met de geheele afdeeling een vuurstoot 3' vuurtempo 6 op Grebbeberg vierkant 169,85 - 440,75 breed 600 meter met normale verbreding, normale spreiding, brisantgranaat met verminderde lading, toch spreiding 3 schoten. Gegevens noteeren. Als vuurbevel aan alle batterijen uitgegeven te 16.05 uur aangevuld met "midden batterij leidt".
17.05 uur melden alle batterijen zich klaar. Het vuur werd niet afgegeven.
17.07 uur A.O.I.: Een verkenning tusschen De Spees en De Ambtse meldt, dat daar slechts een enkele Duitscher is.
17.38 uur A.O.I.: Er ligt nog artillerievuur op Noordoostelijke rand van Rhenen. De spoorbrug is door Sectie Vervoersdienst (S.V.) van IVe Divisie met planken belegd. Op de brug wordt niemand gezien.
17.40 uur Eigen waarnemer [of waarneming]: Hollandsche G 1's bombardeeren achter Grebbeberg.
20.25 uur A.O.I.: Aan voet Grebbeberg circa 50 man met witte vlag gaande in Westelijke richting. Op de Tielsche straat is een vrachtauto gesignaleerd met soldaten ook met witte vlag.
20.38 uur A.O.I.: De brug bij Rhenen wordt door Infanterie versperd.
Maandag 13 Mei.
1.30 uur V.91 meldt, dat vanaf 1.00 uur witte flikkerlichten gezien worden loodrecht op Rijn, iets Oostelijk van Rhenen, worden afgegeven op den grond.
4.40 uur B.A.C.: Midden rechter batterij bewaken het terrein Oostelijk van Grebbe tusschen kunstweg Grebbe - Wageningen en Grebbe - Bandijk, wegen inbegrepen. Machtiging tot zelfstandige vuuropening op oogenbliksdoelen. Vooraf merkpunt schieten. Nadat de Luitenant Vuurregelingsdienst (V.R.D.), de gegevens verzameld had, is deze naar Protestantse Kerk Kesteren gegaan en heeft de rechter batterij ingeschoten op Blauwe Kamer. Inschieten duurde van 5.40 tot 5.45 uur.
6.00 uur V.60 ingeschoten op merkpunt 1.
6.07 uur V.91 meldt, dat vanuit de batterij in Zuidwestelijke richting voorwerpen zien dalen, mogelijk parachutisten. Nadien uitwerkingsvuur afgegeven op colonne op weg Noord van Blauwe Kamer, op de fabriek zelve en later naar voren verlegd voor vluchtende colonne te achtervolgen.
6.30 uur B.A.C.: Is waarneming mogelijk op artillerie 171,90 - 439,90?
6.50 uur A.O.I.: Artillerie komt in stelling 100 meter van steenfabriek in vierkant 172 - 440, de fabrieken onder [vuur?] en boerderij van Den Dooven.
7.45 uur A.O.I.: Er vallen projectielen in de buurt van de Watertoren.
7.50 uur rechter batterij geeft uitwerkingsvuur af op steenfabriek Den Dooven.
7.59 uur Aan V.91 en H.72: Op mijn bevel uitwerkingsvuur op artillerie 171.90- 439.90 breed 200 meter brisantgranaat met versnelde buis normale lading str. m. 50 meter 3 afstanden coördinaten voor afstand en zijdelingse richting volgt.
8.15 uur aan B.A.C.: 1e uitwerkingsvuur afgegeven.
8.34 uur K.72 klaar.
8.38 uur V.91 klaar.
8.40 uur Uitwerkingsvuur afgegeven.
8.44 uur A.O.I.: Het juist afgegeven vuur ligt 400 à 500 meter tekort. Waargenomen werd een colonne (vrij) opgesteld in de buurt van Wageningen ter hoogte van Sluis. Getracht werd deze onder vuur te nemen, doch door grooten afstand en opkomende mist was waarneming niet meer mogelijk.
9.51 uur A.O.I.: Situatie Grebbeberg bemoedigend. Brigade A. heeft aan infanterie bevolen niet te schieten o.a. op vliegtuigen of het moet duidelijk zichtbaar zijn, dat het een vijand is.
12.25 uur A.O.O.I.: Duitsche soldaten waargenomen aan Zuidzijde Grebbeberg. Trekken in Westelijke richting.
13.03 uur A.O.O.I.: Ter hoogte kerk te Rhenen wordt gevochten met mitrailleur.
13.08 uur A.O.O.I.: Volgens waarnemer van deze zijde Rijn is de Grebbeberg in Duitsche handen. Levendig verkeer op de weg Grebbe - Wageningen in Oostelijke richting. Aan voet Grebbeberg zitten Duitschers Nederlandsche soldaten achterna.
13.15 uur Duikbommenwerpers bombardeeren boven Rhenen.
13.40 uur A.O.O.I.:.Op weg van Wageningen - Grebbe gemotoriseerde colonnes op den weg en op den dijk 600-1200 meter Noordwest van Maneswaard.
14.05 uur A.O.O.I.: Onze voorposten ook gedeeltelijk teruggetrokken en weggeslagen.
14.12 uur A.O.O.I.: Vermoed wordt, dat versnaperingen als sigaren, sigaretten en bonbons vergiftigd zijn.
14.15 uur Ontboden bij B.A.C.. Storende vuren af te geven op viaduct te Rhenen en op kruispunten Oostelijk van Grebbeberg.
14.43 uur aan H.72: met linkerstuk vuurstoot 6' tempo 8 op viaduct Rhenen. 168.12 - 441.00 brisantgranaat met vertraagde buis met verminderde lading, verdere regeling vuurstooten volgt.
aan V.91 Met rechter sectie vuurstoot 6' tempo 2 op Grebbeberg 170,27 - 440.66 brisantgranaat met vertraagde buis met normale lading, verdere regeling vuurstooten volgt.
aan V.91 met linker sectie vuurstoot 6' tempo 2 op kruispunt 170.16 - 441.10 brisantgranaat met vertraagde buis met normale lading, verdere regeling vuurstooten volgt. De rechter sectie V.91 had te 16.07 uur, de linker sectie te 16.17 uur afgevuurd.
14.45 uur A.O.O.I.: Compagniescommandandopost B.70 wordt onder vuur genomen uit Zuidelijke rand Grebbe.
16.00 uur A.O.O.I.: Compagniescommandandopost B.70 wordt onder vuur genomen uit Oostelijke rand Grebbe.
15.07 uur B.A.C.: Alle voertuigen onmiddellijk bepakken voor het geval van terugtrekken.
15.25 uur A.O.I.: Vijandelijke artillerie komt in stelling bij Blauwe Kamer.
16.38 uur B.A.C.: Uitwerkingsvuur op artillerie Blauwe Kamer.
15.40 - 15.43 uur rechter batterij heeft uitwerkingsvuur afgegeven.
16.55 uur B.A.C.: Voertuigen Goederentrein naar Molenstraat tusschen Lienden en Ommeren; inrijden over Lienden front West.
Verdere aanteekeningen ontbreken. In koortsachtige haast werden diverse opdrachten aan Commandant 1e Afdeeling 22e Regiment Artillerie verstrekt. Onder persoonlijke leiding van den Afdeelingscommandant werd met twee batterijen van stelling veranderd front Noord voor het beschieten van Rhenen met directe richting, eventueel Westelijk van toren. De linker batterij heeft nog met alle stukken het viaduct onder vuur genomen en werd daarna met de andere batterij ingezet op spoorbrug Rhenen om te trachten deze te vernielen.
De vuurmonden der linker batterij liepen vast door te hoog tempo, waarna opdracht werd gegeven, dat deze batterij met afmarsch kon beginnen. De beide anderen batterijen hebben de in de voorwagens aanwezige munitie afgeschoten op brug Rhenen. De rechter batterij is daarna eveneens afgemarcheerd. De midden batterij liet nog eenigen mandjes halen en smaakte het genoegen met het laatste schot de brug te zien vallen.
Daarna volgt de terugtocht, waarbij eerst alle paarden, caissons e.d. uit Eck en Wiel moesten komen. Te 22.00 uur stond de geheele afdeeling voor afmarsch gereed, welke, zij het met eenige stoornissen in harer geheel zonder ongevallen (behalve een auto met materiaal, welke te water raakte) in Vianen is gearriveerd.
|
|
Commandant I-22 R.A.
de Majoor,
(w.g.) J. Roodenburg.
|
|
