De militaire dienst en de oorlog van 1940
Frans de Groot zette een aantal jaren geleden het volgende verhaal op papier:
De praktische oefeningen werden gehouden bij het Olympisch Stadion. De eerste zes weken mocht je niet naar huis. Daarna mocht je om de 14 dagen. Je kreeg dan een treinkaartje voor vervoer naar huis. Tussentijds naar huis gaan zat er niet in, want je kreeg maar 35 cent zakgeld per dag, onvoldoende om zo tussendoor nog eens naar huis te gaan.
Met één van de mannen die ik daar had leren kennen, Jo Geylings uit Dinteloord heb ik lang contact gehouden. Voor Bep en ik trouwden zijn we daar nog wel eens op bezoek geweest. Vanwege het toen nog gebrekkige vervoer hebben we daar toen ook overnacht. Veel later stonden hij en zijn vrouw plotseling bij ons aan de deur aan de Jac. Oppenheimstraat. Op de televisie bleek de avond tevoren een film over de oorlog te zijn geweest. Hij had behoefte om daar eens over bij te praten. Niet veel later overleed hij aan een hartstilstand. Tot vorig jaar ontvingen we nog elk jaar een kerstwens van zijn vrouw. Op de kerstwens in 2007 gestuurd, kwam echter geen antwoord meer. Waarschijnlijk is zijn vrouw nu ook overleden.
Aan het einde van 1939 werden we overgeplaatst naar het veldleger op de Grebbeberg. Mijn standplaats werd Rhenen waar we in een garage achter het hotel, behorende bij het Ouwehands Dierenpark werden ondergebracht. Ik woonde daar samen met 2 koeriers en de verzorger van de paarden van de majoor Landzaat (commandant I-8 R.I.). Ons onderdeel was Staf I-8-R.I.
We hadden de verantwoordelijkheid over de gezondheidszorg van I-8 R.I. Dat bestond o.a. uit de dagelijkse zorg voor de zieken en gewonden, die in een huis op weg naar het dierenpark op ziekenrapport kwamen. We moesten ook op pad als er zieken in het kamp waren om die te tempen (temperaturen). De artsen die daar werkten, waren Dr. Onderwater, een stevige vent en Dr. Van de Belt, een klein manneke. Soms moesten we ook mee als soldaten loopgraven en bunkers moesten aanleggen. De loopgraven werden deels afgedekt met gaas. Zo zijn we de winter doorgekomen. De sneeuw lag soms wel op kniehoogte."
In de tijd dat we daar lagen gingen we ook wel eens helpen in het dierenpark zoals o.a. het verslepen van krokodillen wat niet zo gevaarlijk was als het leek."
Opvallend in het verhaal is dat hij nooit in een kazerne heeft gezeten. Achteraf bezien zal dit wel het gevolg zijn geweest van het feit, dat soldaten die mogelijk eerder mochten afzwaaien, nu in dienst bleven. Hitler had in het oosten al een aantal landen veroverd. Bij de legertop zal al wel een voorgevoel zijn geweest, dat het een en ander wel eens zou kunnen escaleren.
De Duitsers zaten al vrij snel in de bomen en van daaruit werd ook menig Nederlands soldaat dodelijk getroffen. 's Nachts lag ieder om de beurt met een revolver achter de deur van het lazaret op wacht. Eenmaal is het gebeurd, dat er stevig de deur werd gebonsd, waarop ik riep: "'t wachtwoord". Het antwoord was: "Het wachtwoord weet ik niet." Nogmaals werd die persoon gesommeerd om het wachtwoord te geven. Weer volgde hetzelfde antwoord. Ik waarschuwde nogmaals : "Wachtwoord, anders schiet ik." Ik sommeerde hem daarop buiten te blijven. In paniek maakte hij zich bekend als dokter Onderwater, waarop hij alsnog naar binnen mocht. Ik lag echter wel met de geladen revolver om de hoek om snel te kunnen reageren, als de persoon toch niet de bewuste dokter was. Binnen bleek de dokter aardig in zijn rats te hebben gezeten. In die tijd zijn vele gewonden door de doktoren geholpen. De zwaargewonden die op het lazaret niet verzorgd konden worden, werden door ons klaargemaakt voor transport. In tussentijd hoorden we het vele geschiet.
We moesten alles inleveren, onze revolver, de klewang ( een kromme sabel, nog stammend uit Indië), gasmaskers en helmen. Zo werden we over de Holleweg naar beneden gestuurd (richting Grebbesluis), terwijl aan weerskanten van de weg nog volop werd gevochten en geschoten. Beneden bij de berg aangekomen, kwamen er vliegtuigen over. De bewakers riepen: "gasaanval", maar onze gasmaskers waren ons afgenomen. Dat leverde wel enigszins paniek op. Toen die aanval over was zijn we verder gelopen, te voet naar Wageningen. Daar stonden mensen langs de weg, die ons brood en andere benodigdheden gaven. Van de kant van de Duitsers was niets te verwachten.
We hebben daar een nacht geslapen in een school. De volgende morgen werden we vervoerd naar Bocholt net over de Duitse grens. Daar hebben we een paar nachten op de grond in een tent doorgebracht. Om ons tegen het stof te beschermen, bonden we een zakdoek voor onze mond. Na twee dagen gingen we op weg naar het station waar op het spoor beestenwagons klaarstonden. Die werden bewaakt door soldaten die aan alle kanten van de trein stonden. Daarin werden we verder vervoerd dieper Duitsland in. De eerste stopplaats was Bremen. Op het station van Hamburg aangekomen, kregen we wat voedsel. Buiten het station bleven we stilstaan, omdat er een aanval met honderden vliegtuigen aan de gang was. De wagons waren afgesloten; we konden er niet uit. We stonden met zo'n 40 man in een wagon; plaats om te zitten was er niet. De behoefte moest ook in de wagon gedaan worden. Ook hier werden de wagons zwaar bewaakt door soldaten.
Op een dag werden we opgeroepen en werd er geïnformeerd wie er wou werken. Je moest dan wel een papier tekenen. Ik ben niet meegegaan, omdat ik niet wou tekenen. Een paar dagen later kwam er weer een oproep om bij een boer te gaan werken. Hiervoor hoefde je niet te tekenen. Toen heb ik me wel aangemeld. Daar heb ik geen spijt van gehad. We werden met een vrachtwagen vervoerd naar Riepke, waar een boer in een herenhuis woonde. Daaromheen stonden kleine gebouwtjes, waar de knechten sliepen. Die dienden nu in het Duitse leger. De heerboer zelf diende ook , maar dan als vliegenier. We moesten werken op het land. Ik kon goed overweg met het paard, waarmee we het land moesten bewerken. We werden er bewaakt door een zeventig jaar oude soldaat. Hij liep achter ons als we naar het land liepen. Hij vond het wel goed, maakte geen problemen. De bazin zorgde goed voor ons. We kregen goed te eten zodat we daar een beetje konden bekomen.
Toen de tijd daar was dat we naar huis konden werden we op de fabriek van Van Aarendonk afgezet. Daar moesten nog wat papieren getekend worden alvorens ik in mijn militaire uniform, dat met heveltouw aan elkaar zat naar huis kon stappen. Onderweg naar huis werd ik opgemerkt door Jantje Janssen. Hij was wever bij Diepen en waarschuwde het thuisfront dat ik er aan kwam. De eerste bekende die ik op straat ontmoette, was mijn oudste zus Toos. Die had van hem gehoord dat ik was aangekomen en kwam mij op de Korvelseweg (Tilburg) tegemoet.
Eenmaal goed en wel thuis ben ik weer op het textielbedrijf van Diepen gaan werken. Ik werd controleur over de stoffen die uit de weverij kwamen. Dat heeft geen jaar stand gehouden, want er was weer snel sprake van dat de jongelui naar Duitsland moesten om daar te gaan werken..."
|
