Deskundigen boos over wijziging Hoornwerk bij Grebbeberg
Van Dam: "Bezwaarmakers weten niet waarover ze praten"
Door Martin Brink
RHENEN/REGIO - Stichting De Greb en de Stichting Menno van Coehoorn, instellingen die waken over de oude verdedigingslinie waar de Grebbeberg deel van uitmaakt, zijn behoorlijk ontstemd over de veranderingen aan het Hoornwerk. Zij betichten bewoner Van Dam - wonende onderaan de Grebbeberg aan de weg naar Wageningen - er van grove wijzigingen te hebben aangebracht aan deze eeuwenoude verdedigingslinie.
Zo is de watergeul afgegraven en de aarden wal geëgaliseerd. G. van Dam bestrijdt dat ten stelligste. "De indieners weten niet waarover ze het hebben. Ik heb hier nooit iemand gezien. Waren ze wel gekomen dan had ik alles haarfijn uitgelegd en de vergunningen getoond. Ik ben niet buiten m'n boekje gegaan. Sterker nog: het is mooier gemaakt. Die mannen hebben iets gezien en weten niet waar de klepel hangt!" Hij wacht de zaken rustig af en vertrouwt er op dat de mensen op het gemeentehuis wijzer zijn dan de briefschrijvers.
 Kazemat S13 voor de bouwwerkzaamheden. (foto: Kees v/d Waal) |
 Het terrein gezien vanaf de straatweg voordat de bouw begon. (foto: Kees v/d Waal) |
Landhuis
Van Dam heeft vergunning van de gemeente Rhenen om er een landhuis te bouwen, maar beide stichtingen vinden dat de werkzaamheden op het terrein de gestelde kaders in de bouwvergunning ver te buiten gaan.
Deze week is het gemeentebestuur en de leden van de gemeenteraad van hun grieven op de hoogte gesteld. Men vraagt de gemeente om het Hoornwerk weer in oude staat terug te laten brengen.
Rutger Bol uit Almere, Rob Meeuwisz en Bart Meeuwisz te Rhenen en Bernier Cornielje uit Wageningen vormen de Stichting De Greb. Cornielje geeft rondleidingen over het voormalige gevechtsterrein. Hij merkte in de laatste maanden dat er flink was gewijzigd aan het Hoornwerk.
Ook Henk Deys uit Rhenen, correspondent voor de Grebbelinie van de gezaghebbende Stichting Menno van Coehoorn is slecht te spreken over de veranderingen. Gezamenlijk werd een brief-op-poten opgesteld en naar de gemeente gestuurd. Men vindt dat de wijzigingen buiten de bouwvergunning zijn verricht.
 De kazematten S13 (links) en S14 (rechts) duidelijk op een wal zichtbaar. (foto: Kees v/d Waal) |
 Kazemat S13 gezien vanaf de achterzijde. (foto: Bart Meeuwisz) |
 Kazemat S13 gezien vanaf de achterzijde. (foto: Bart Meeuwisz) |
 De enorme kuil markeert de plaats waar de nieuwe villa zal verrijzen. (foto: Bart Meeuwisz) |
Schade
De linkerflank van het Hoornwerk bevindt zich op het terrein van Van Dam. Wageninger Bernier Cornielje, één van de ondertekenaars van de brief: "Tijdens de bouw van het nieuwe huis aldaar verdween het Hoornwerk steeds verder onder enorme bergen grond. Dit bleek de ouverture voor de gedeeltelijke sloop van het Hoornwerk. Nu de bouwactiviteiten en de herinrichting van het terrein goeddeels voorbij zijn kan de definitieve schade opgemaakt worden. De wal is sterk geëgaliseerd, de begroeiing is weggehaald en de gracht is vooraan verbreed en omgetoverd tot een tuinvijver.
De S13 en S14, twee kleine kazematten, zijn verdwenen. Misschien zijn ze slechts met aarde toegedekt, misschien is het erger dan dat. Al met al is de conclusie gerechtvaardigd dat het karakter van verdedigingswerk met al deze 'aanpassingen' volledig is verloren gegaan."
De status van het gebied, een natuurgebied met cultuurhistorisch monument, maakt het volgens hem noodzakelijk dat er een aanlegvergunning door B en W verstrekt had moeten worden alvorens bijvoorbeeld tot het uitgraven van de watergeul en de egalisatie van de aarden wal mocht worden overgegaan. "Zo'n vergunning is niet verstrekt en mag ook niet verstrekt worden. Geul en wal maken deel uit van het Hoornwerk, een ruim 250 jaar oude verdedigingsschans. Een vergunning die in de gedeeltelijke sloop van dit cultuurhistorisch monument voorziet, strookt niet met de zorgzaamheid waarmee wij ons erfgoed dienen te benaderen."
 Kazemat S13 verdwijnt langzaam onder een hoop grond. (foto: Bart Meeuwisz) |
 De voorzijde van de kazemat S14. (foto: Bart Meeuwisz) |
 Detailopname van een schietgat in de S14. (foto: Bart Meeuwisz) |
 Herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan het zuidelijke gedeelte van het Hoornwerk |
Farce
Het bestemmingsplan buitengebied van de gemeente Rhenen geeft aan grote delen van het Hoornwerk de bestemming 'natuurgebied' met als extra aanduiding: 'cultuurhistorisch monument'. Voor het deel van het Hoornwerk waar de ongerustheid naar uitgaat - de gracht en wal die, bezien vanuit Rhenen, onmiddellijk op de linkerzijde van de Nude aansluit - geldt zowel de bestemming natuurgebied als de bestempeling cultuur historisch monument.
In het bestemmingsplan buitengebied staat onder meer "dat bij de gronden met de aanduiding cultuurhistorisch monument, in het bijzonder de nadruk ligt op het behoud en herstel van de restanten van een middeleeuwse walburcht en van wallen en grachten van verdedigingswerken."
Volgens de briefstellers is het onmogelijk in te zien hoe de activiteiten die zijn uitgevoerd in overeenstemming te brengen zijn met hetgeen in dit artikel wordt beoogd.
Cornielje: "Bovendien is de bestemming 'natuurgebied' met al deze activiteiten een farce geworden."
Volgens beide stichtingen was een aanlegvergunning vereist voor de werkzaamheden die zijn gepleegd. Daarom wordt de gemeente Rhenen gevraagd om er op toe te zien dat alles in zijn oorspronkelijke staat wordt teruggebracht. "Het Hoornwerk is een verdedigingswerk waard om te verdedigen," menen de onderzoekers.
Geen siertuin
Van Dam is zeer boos over de brief. "Laat ik zeggen dat het beslist geen siertuin is geworden. Alles is op dezelfde hoogte gebleven." Volgens hem praten de briefschrijvers zonder verstand van zaken. Als er iemand bij hem was langsgekomen, had hij alles precies uitgelegd. "Het is netjes en zuiver gebeurd. Ik sta in mijn volste recht, het voldoet aan alle eisen," zegt hij. Over het zogenaamde verdwijnen van de kazemat: "Als je werkt heb je veel zandverplaatsing. Onder de bult zand zitten de twee bunkers."
Eén is sinds deze week weer zichtbaar gemaakt. Van Dam meldt wel dat "het geen pretje is om steeds tegen zo'n ding aan te moeten kijken. Ze roepen wel dat het behouden moet blijven maar niemand die er geld voor over heeft om het op te knappen!." Rutger Bol van Stichting De Greb heeft die woorden ter harte genomen: "Misschien moeten we dat zelf dan maar doen," reageert hij.
 Herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan het zuidelijke gedeelte van het Hoornwerk |
 Herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan het zuidelijke gedeelte van het Hoornwerk |
Bron: de Rijnpost van vrijdag 15 juni 2001, pagina 43
|
