Fokker D.XVII (D.17)

Klik hier voor een uitvergroting
Fokker D.XVII éénpersoons jagers van Soesterberg.
De Fokker D.XVII zou het laatste gerealiseerde Fokker D (jager) ontwerp worden dat als tweedekker zou worden uitgevoerd. Het toestel was - net als het verkennersbroertje de C.X - een veel meer gestroomlijnd type dan de ontwerpen enkele jaren ervoor. De voorloper, de D.XVI bleek in de praktijk geen succes. De LVA kocht veertien D.XVI'n, waarvan er echter binnen enkele maanden vijf verongelukten en de meeste anderen ernstige motorpech kregen. Op 10 mei 1940 stond er nog één D.XVI op de Vlijt, waar deze in Duitse handen viel.

De D.XVII was een verbeterde D.XVI, zij het dat de bewapening van twee mitrailleurs voor een jager ontoereikend was. Na een korte testperiode werden er desondanks tien besteld door de LVA. In 1934 waren deze toestellen allemaal geleverd en geregistreerd onder de nummers 201 t/m 211 (het prototype werd ook overgenomen). Op 10 mei 1940 waren er nog 7 in dienst, en wel de 202 t/m 205, 207, 209 en 210.

Meidagen van 1940

Op 10 mei stonden de toestellen op de Vlijt, de jachtvliegschool op Texel. Deze basis werd op 10 mei verscheidene malen aangevallen door de Luftwaffe. Vermoedelijk is hierbij de 204 beschadigd, want toen op 11 mei de opdracht kwam de D.XVII'n over te vliegen naar Buiksloot (waar de eenmotorige jachttoestellen waren gestationeerd), bleef de 204 achter. Deze is later vernietigd door Duits vuur. Van de overige zes jagers die overgevlogen waren, werden er twee door eigen vuur getroffen (de 202 en 203). Hiervan kon de 203 nog een noodlanding maken op de Kooy, waar deze werd gerepareerd om op 12 mei naar Buiksloot te vliegen. Tijdens diverse niet-operationele verplaatsingen raakten nog eens twee toestellen beschadigd.

Slechts één operationele missie werd gevlogen waarbij de jagers van dit type meevlogen, en dat was een snel ingelaste missie op 12 mei. De 205, 209 en 210 werden op een missie gestuurd naar de Grebbeberg. Men moest 4 C.V'n en een C.X begeleiden tijdens een tactische grondsteun missie in de omgeving van de westrand van Wageningen. De C.V'n zouden bommen werpen, en de D.XVII dienden met mitrailleurvuur gronddoelen te beschieten, alsmede jagerdekking te geven.

De missie zelf werd in feite uitgevoerd door 5 verkenners/bommenwerpers begeleid door slechts 2 D.XVII'n. De 209 kreeg namelijk bij de start motorproblemen, vertrok later en haalde het escadrille niet meer in voordat de missie was uitgevoerd. De missie was sowieso geen groot succes. Toen de vier C.V'n hun aanval inzetten, werd het leidende toestel door FLAK getroffen, waarop het de bomrun afbrak en wegvloog richting Betuwe. Zonder enig eigen initiatief te tonen weken de twee direct volgende toestellen ook uit en vlogen met hun bommen onder de vleugels terug naar huis. Alleen het laatste toestel zocht naar gronddoelen, vond deze en liet zijn bommen erop vallen. De C.X - niet met bommenrek uitgerust - mitrailleerde vijandelijke opstellingen. De beide jagers namen enkele gronddoelen onder vuur en volgden de overgebleven C.V'n (waarvan de leider een noodlanding maakte in de Betuwe) naar Soesterberg. Inmiddels was de derde D.XVII op de terugvlucht bijgesloten. Tijdens de landing op het grotendeels versperde Soesterberg wisten de onervaren piloten ook nog eens twee van de drie jagers zodanig te beschadigen dat zij werden afgeschreven. Ook een C.V raakte onherstelbaar beschadigd tijdens de landing. Een weinig succesvol oorlogsverslag voor de D.XVII jager in de Militaire Luchtvaart Afdeling. De laatste overgebleven D.XVII werd door eigen personeel op Buiksloot vernield.

Kenmerken

Soort:  Jager
Fabriek:  Fokker (Nederland)
Bemanning:  Vlieger
Motor:  (1931) Rolls-Royce Kestrel van 580 pk.
Bewapening:  2 mitrailleurs 7.9 mm. vast voor.
Afmeting:  lengte:  7,19 m.
  spanwijdte:  9,61 m.
Gewicht:  leeg:  1,530 kg.
Max. snelheid:  356 km. per uur op 4.000 m. hoogte
Actieradius:  600 km.
Plafond:  9,200 m.
Aantal beschikbaar in mei 1940:  7 stuks
Aantal verloren in mei 1940:  7 stuks
2058