Lingesluis eindelijk een gemeentelijk monument
Verontrust door de illegale sloop van een zeldzame Kolff-kazemat in Kesteren vroeg Stichting De Greb in april 2009 beschermde status aan voor de voormalige inundatiesluis in de Linge. Op 15 augustus werd deze aanvraag officieel toegekend. De gemeente Neder-Betuwe is daarmee een landelijk uniek cultuurhistorisch monument rijker.
Verdedigingsstelling
De voormalige inundatiesluis in de Linge maakte deel uit van de Liniedijk Ochten - De Spees die als Betuwestelling bekend geworden is. Deze verdedigingsstelling is als zuidelijke verlenging van de in 1800 voltooide Grebbelinie aangelegd. De inundatiesluis maakte het mogelijk om het oost - west stromende Lingewater met zogeheten schotbalken gecontroleerd tegen te houden. Zodoende kon het voor de Liniedijk gelegen land onder water worden gezet en kon bijgevolg de uit het oosten naderende vijand worden tegengehouden.
Liniedijk en Lingesluis kennen een geschiedenis die teruggaat tot het midden van de achttiende eeuw. Al dan niet dreigende politieke omstandigheden in het Europa van die tijd, maar ook waterstaatkundige bezwaren, maakten dat men liever geen geld uitgaf voor een dwarsdijk in de Betuwe ten behoeve van de verdediging van Nederland. Na deze aanvankelijke aarzelingen werd de 3,7 km lange Liniedijk na een halve eeuw in de jaren 1799 - 1800 uiteindelijk toch aangelegd; om er vervolgens bijna anderhalve ongebruikt te blijven liggen. Tot en met de Eerste Wereldoorlog is de Liniedijk namelijk nooit bedreigd geweest omdat ons land, mede door zijn strikte neutraliteitspolitiek, buiten alle grote Europese oorlogen wist te blijven. Dit droeg er toe bij dat in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw, in het kader van werkverschaffing, grote delen van de Liniedijk zelfs werden afgegraven. Echter, in de mobilisatietijd van 1939 - 1940 moest de afgegraven dijk in allerijl weer worden hersteld ten behoeve van de landsverdediging. In de meidagen van 1940 heeft de Lingesluis eenmalig zijn nut bewezen als kraan van de Betuwestelling. Delen van het voorterrein waren onder water gezet, waardoor een door het Duitse leger uitgevoerde aanval op de Betuwestelling bij Ochten op de Waaldijk kon worden afgeslagen.
Afbraak en Behoud
Veel van de Betuwestelling is met de naoorlogse ruilverkavelingen, de komst van de Betuwelijn en het verstrijken van de jaren verloren gegaan. De Liniedijk is vrijwel geheel afgegraven op twee monumentale stukjes dijk na: bij De Spees onder Opheusden en bij de A15 afslag Overbroek. Op luchtfoto's zijn op een aantal plaatsen van het voormalige dijktracé nog wel sporen, of liever gezegd afdrukken, in het landschap te zien.
Hans Brons, bestuurslid en aanvrager namens Stichting De Greb: ter hoogte van de nu beschermende inundatiesluis is de Linge rond 1952 iets verlegd waardoor deze juist op de zuidelijke oever is komen te leggen. Vanaf de noordoever, toegankelijk vanaf de Overbroeksestraat, kun je het allemaal prima zien. Met het Hoornwerk van De Spees en enkele kazematten vormt het nu beschermde restant van de Lingesluis een belangrijke cultuurhistorische verwijzing naar de verdediging van de Betuwe.
Bron: de Rhenense Betuwse Courant van woensdag 5 september 2012
|
