Grebbeberg » Verhalen en artikelen » Persoonlijke verhalen

Persoonlijke verhalen

8e Regiment Infanterie

Aan de voet van de Grebbeberg
In de nacht van donderdag op vrijdag 10 mei 1940 werden we om half twee op het bureau van onze compagniescommandant (C.C.) ontboden. Wij, dat zijn de sergeants van de eerste compagnie van het eerste bataljon, van het 8ste Regiment Infanterie. Lang hadden geruchten de ronde gedaan dat we wel eens nachtelijk alarm konden krijgen bij wijze van oefening. Nu scheen het dus zo ver te zijn. We waren aan dergelijke verrassingen wel gewend.
auteur(s): J. van Duuren
bron: fragment uit het boek Ergens in Nederland
datum publicatie: 1989
laatst bijgewerkt op: 25 juni 2012
Als Winterswijker aan de Grebbelinie
Het verhaal van J. te Kulve van 3-III-8 R.I. Het weekend vóór de tiende was ik nog met verlof geweest. Op maandagavond kwam ik weer in Wageningen, waar we in de Julianaschool waren ondergebracht. Op dinsdag werden alle verloven ingetrokken. De jongens die de dag ervoor met verlof waren gegaan, moesten meteen weer terugkomen. In de nacht van woensdag op donderdag stond ik op wacht, ergens op de weg tussen Wageningen en Rhenen. Ook die donderdag nog. Een jong paartje dat daar in de buurt woonde, trouwde toen. Te hunner eer hebben we de wacht in het geweer geroepen. Natuurlijk werd dat op prijs gesteld, maar prettige wittebroodsdagen zullen ze niet gehad hebben...
auteur(s): Jan te Kulve
bron: fragment uit het boek Winterswijk in de Tweede Wereldoorlog
datum publicatie: 31 maart 1985
laatst bijgewerkt op: 1 januari 2012
De Grebbeberg - het relaas van sergeant Cornielje, Staf-III-8 R.I.
Wat weet ik nog van de strijd aan de Grebbeberg in mei 1940? Het is meer dan 50 jaar geleden en derhalve begrijpelijk, dat vele ervaringen je niet meer zo helder voor de geest staan. Niettemin probeer ik het belangrijkste op papier te zetten.
auteur(s): G.G.Th. Cornielje
bron: verslag
datum publicatie: 10 maart 2000
laatst bijgewerkt op: 6 januari 2012
Mobilisatie en oorlogstijd bij de Grebbeberg in 1939 / 1940
Het verhaal van dhr. Peters, ingedeeld bij de 2e sectie van M.C.-III-8 R.I., over de mobilisatieperiode en de strijd om de voorposten van de Grebbelinie op 10 en 11 mei 1940.
auteur(s): M. Peters
bron: verslag
datum publicatie: datum onbekend
laatst bijgewerkt op: 6 januari 2012
Overlijden Gerrit Jan Septer in kaart gebracht
Onderzoek doen naar je voorvaderen is al vele jaren een geliefde bezigheid van velen. Uitzoeken van je voorgeslacht ofwel genealogie heet dat en wanneer er ook nog eens interessante personen worden gevonden, lijkt de volgende stap gezet om het leven van hen in kaart te brengen. Maar het kan ook anders. Wat als diens overlijden met raadsels is omgeven, maar wel genoeg theoretisch materiaal voorhanden is om een hypothese te kunnen maken? Dat nu deed Jan van den Berg uit Wageningen.
auteur(s): Martin Brink
bron: krantenartikel uit de Rhenense Betuwse Courant
datum publicatie: 30 april 2008
laatst bijgewerkt op: 8 januari 2012
Grebbeberg - het verhaal van een sergeant toegevoegd van 2-III-8 R.I.
In de vijf bange oorlogsdagen, die Nederland doorleefde stond de strijd om den Grebbeberg op den voorgrond. Daar toonden de soldaten van twee legers wat zij konden en velen zijn er in den strijd gebleven. Dit verhaal heeft geen letterkundige waarde. Het is alleen bedoeld als een herinnering aan de moeilijke dagen, die wij, soldaten van 2-III-8 R.I. op de Grebbeberg hebben doorgemaakt. Ik heb getracht de gebeurtenissen in het kleine wereldje van onze Compagnie sober en naar waarheid te schetsen. Ik hoop, dat ik in mijn poging geslaagd ben.
auteur(s): Jaap Wansink
bron: artikel uit tijdschrift De Spiegel - nrs. 4 t/m 11 en 13
datum publicatie: oktober t/m december 1940
laatst bijgewerkt op: 22 maart 2012
'Ik had daar ook kunnen liggen'
Dienstplichtig sergeant Johannes Antonie Verhaar vermoedde in de nacht van 9 op 10 mei 1940 niet dat de indeling die zijn commandant maakte het verschil tussen leven en dood zou betekenen. De één de gasmaskercontrole, de ander de ontsmettingsdienst, dat waren de taken waarover de twee onderofficieren van de gasdienst van het achtste Regiment Infanterie (8 RI) verdeeld werden door hun commandant. Voor Johannes Verhaar betekende dat intrek nemen in een garage gelegen in Rhenen, waar de ontsmettingsdienst gelegerd was. Zijn maat, sergeant Schippers, moest zich voor de gasmaskercontrole naar een gebouwtje begeven bij Ouwehands Dierenpark, vlak achter de stoplijn op de Grebbeberg.
auteur(s): Gielt Algra
bron: artikel uit tijdschrift Checkpoint - No. 3 - April 2006
datum publicatie: april 2006
laatst bijgewerkt op: 9 januari 2012
Zingend naar het front
Hij was gewoon soldaat en vocht in de Grebbelinie. Hij wil wel over zijn ervaringen praten, maar zijn echte naam mag niet in de krant. Zelfs na vijftig jaar wil hij niet op de voorgrond treden. "Dan zeggen ze allemaal: 'Kijk, die praatjesmaker moet zo nodig.' Dat wil ik niet." In dit verhaal heet hij Johan de Vries (ingedeeld bij I-8 R.I.).
auteur(s): onbekend
bron: krantenartikel uit De Gelderlander
datum publicatie: 12 mei 1990
laatst bijgewerkt op: 13 januari 2012
Journaal van een Kazemat - Een heldenstrijd op de Grebbeberg
De nacht lag klaar en helder over het oude Grebbestadje. Tegen de nachtelijke Mei-hemel groeide het silhouet van de ranke toren en in de verte hoorde de sectie soldatenliedjes zingen. Ze waren niet bepaald de eersten, maar 't zou tóch wel weer larie zijn met dat eeuwige groot-alarm; ze hadden er een abonnement op; je kreeg er gewoon de zenuwen van... Dit relaas is met vrij grote zekerheid te plaatsen bij de gietstalen koepelkazemat G.19 van dpl. sergeant E. Hazewinkel (1e sectie - M.C.-I-8 R.I.).
auteur(s): onbekend
bron: krantenartikel uit het Arnhemsch Dagblad
datum publicatie: 10 mei 1947
laatst bijgewerkt op: 14 januari 2012
Krijgsgevangen - Het relaas van sergeant G.W. Gijsbers van 3-III-8 R.I.
Een onbekend begrip voor ieder, die het nooit geweest is. Hoe kan het ook anders? In de couranten lezen we, zoveel krijgsgevangenen, een andermaal zoveel krijgsgevangenen. Het gaat langs ons heen, gaat ons persoonlijk toch niets aan. Maar wie het heeft beleefd, die kan er van verhalen. Als "sergeant-toegevoegd" van 3-III-8 R.I. heb ik de oorlog in de voorposten van de Grebbelinie, tussen Wageningen en de Grebbeberg, meegemaakt. Over de strijd aldaar wil ik hier niet schrijven. Ik hoop dat later nog eens te doen. Op Zaterdag 11 Mei, tegen 1 uur 's middags, werden wij reeds krijgsgevangen gemaakt. Tot het laatst hebben wij gestreden, doch de ring (de bekende Duitse aanvalsmethode) werd steeds nauwer toegehaald. Het vuur kwam van voren, van rechts en van links. De kogels gierden door de loopgraaf. Tenslotte was er geen houden meer aan en wij werden gevangen genomen...
bron: artikel uit het maandblad Bovenover van het Christelijk Lyceum Arnhem
datum publicatie: december 1940
laatst bijgewerkt op: 5 februari 2023
Dagboek van sergeant A. Vink, groepscommandant bij 1e sectie 1-II-8 R.I.
Dienstplichtig sergeant A. Vink diende als groepscommandant bij de 1e sectie van 1-II-8 R.I. onder commando van reserve-eerste luitenant H.J. Emous. De stelling lag langs de Cuneraweg, in de nabijheid van Heimerstein. In de ochtend van 13 mei 1940 bleek dat de stelling, zonder in gevecht te zijn geweest, geheel ingesloten was door Duitse troepen. Verdere tegenstand bieden was zinloos en in overleg werd besloten tot overgave. Vink was in het burgerleven boekhouder en zeer precies. Van de gebeurtenissen tijdens de oorlogsdagen en krijgsgevangenschap maakte hij aantekeningen in een boekje, die hij bij terugkeer in Nederland uitwerkte tot dit gedetailleerde dagboek.
bron: dagboek
datum publicatie: 1940
laatst bijgewerkt op: 16 april 2012
J.P. van Franeker: Sergeant der S.R.O.I. en in mei 1940 commandant van koepel 26
Een uitgebreide reconstructie van ruim 30 pagina's over de oorlogsdagen en krijgsgevangenschap zoals beleefd door Johannes Paulus (Han) van Franeker. Han werd op 1 mei 1940 in het kader van zijn opleiding gedetacheerd bij het veldleger en ingedeeld bij M.C.-I-8 R.I. als commandant van koepel 26. Deze gietstalen koepelkazemat met zware mitrailleur stond met 2 andere koepels (nummers 16 en 19) onder bevel van de Luitenant Londo. Na gevangenneming volgde de reis naar kamp Luckenwalde waar krijgsgevangen Nederlandse soldaten enige weken moesten verblijven alvorens zij in vrijheid werden gesteld. Leidraad bij de reconstructie vormen de beschikbare gevechtsverslagen en de documenten die Han tijdens zijn tijd op de Grebbeberg en in krijgsgevangenschap heeft opgesteld.
auteur(s): Jan van Dalen
bron: reconstructie
datum publicatie: mei 2003
bestandsgrootte: 9.94 MB
laatst bijgewerkt op: 23 februari 2012
Persoonlijk verslag van Johan Spekking, soldaat bij II-8 R.I.
Ik was verbindingssoldaat bij de verbindingsafdeling van het tweede bataljon van het achtste regiment infanterie (II-8 R.I.). Wat we als verbinding deden was zorgen voor de verbinding tussen de compagnieën en de bataljonsafdeling en de verbinding met de overste. De apparatuur lag verborgen in gleuven in de grond. Toen we artillerievuur kregen werd desondanks veel beschadigd. We wisten we niet wat we daarna repareren moesten. We begonnen meteen maar na een dag bleek het onbegonnen werk, omdat alles totaal vernield was. Toen moesten we ordonnansdiensten vervullen en 's nachts in de stellingen met anderen op wacht staan.
auteur(s): J.A.A. Spekking / H.C.M. Theeuwes-Spekking
bron: verslag
datum publicatie: oktober - november 2002
laatst bijgewerkt op: 16 maart 2012
Ik was soldaat van 8 R.I.
Vrijdag 10 mei 1940. Die morgen, om ongeveer kwart vóór vijf werden wij - vier kamergenoten - gewekt door een explosie, die direct werd gevolgd door nog een, en nog een. Behalve deze knallen, die, zoals later bleek, van het luchtdoelgeschut afkomstig waren, was het luchtruim vervuld van een gebrom alsof miljoenen hommels zich daar voortbewogen. Een eentonig gebrom met een bepaalde cadans. De kamer heeft voor de ramen vensterluiken. Wanneer we deze openen, zien we in het nog schemerige morgenlicht zover ons gezichtsveld reikt ontelbare vliegtuigen, die in rustige gang in westelijke richting vliegen. Alle in aaneengesloten formaties.
auteur(s): Jan Polman
bron: dagboek
datum publicatie: 1983/1984
laatst bijgewerkt op: 10 april 2012
Dagboek van een dienstplichtig motorordonnans van Staf 8 R.I.
Laat ik beginnen met de avond voor de 10e Mei 1940. Als motorordonnans had ik de avonddienst. Het werd een drukke en late dienst. Zo binnen en dan weer weg met volgende berichten. Het was steeds GEHEIM en SPOED. Het was hoofdzakelijk bestemd voor het 1ste en het 3de Bataljon en hoewel minder ook de Divisiestaf...
auteur(s): J.C. Kense
bron: dagboek
datum publicatie: vermoedelijk 1940
laatst bijgewerkt op: 14 april 2012
Dagboek van korporaal P.Th.M. Oorsprong - 1e sectie 3-II-8 R.I.
Donderdagavond 9 Mei bevinden we ons op het compagniesbureau 3-II-8 R.I., gelegen aan de Veenendaalsche Weg 122 te Rhenen voor het betrekken van de telefoonwacht gedurende dien nacht. In verband met de scherpere internationale toestand, sedert Dinsdag waren alle verloven ingetrokken, zitten wij nu met twee man op wacht. De avond verloopt schijnbaar rustig, mijn mede-soldaat G. Kuenen uit Wisch houdt mij gezelschap voor het doorgeven van eventueele berichten. Tegen middernacht komt er een ordonnans van het Bataljonsbureau met een geheim bericht, Kuenen stuur ik met dit bericht naar de compagniescommandant.
bron: dagboek
datum publicatie: 1940-1941
laatst bijgewerkt op: 28 november 2013
Belevenissen van een gewonde oud-strijder van 2-II-8 R.I.
Het relaas van oud-strijder Joseph Hubert Huntjens die in mei 1940 als dienstplichtig soldaat bij de 1e sectie van 2-II-8 R.I. streed bij de Grebbeberg. Zijn opstelling lag langs het riviertje de Grebbe (of Grift) nabij boerderij Kruiponder. Tijdens de terugtocht raakte hij door granaatvuur gewond aan zijn rechtervoet en werd noodgedwongen achtergelaten bij een commandopost.
auteur(s): J.H. Huntjens
bron: persoonlijk verhaal
datum publicatie: 16 januari 2011
laatst bijgewerkt op: 29 mei 2016
Mysterie foto's Grebbeberg ontrafeld
'Du hast ja Schwein gehabt.' Dat werd Will Hulscher in krijgsgevangenschap meegedeeld toen hij aan een schotwond aan zijn oor werd behandeld. Hij had trouwens wel vaker geluk gehad in de meidagen van 1940. Weinigen zijn waarschijnlijk in zo'n korte periode zo vaak aan de dood ontsnapt als deze Tweede Wereldoorlogveteraan. Hij deed mee met de aanval van Jacometti, raakte gewond en werd gered uit een executiepeloton. Omdat hij zijn verhaal deelde, is er eindelijk een uitleg bij een tot nu toe onverklaarbare foto van de Grebbeberg.
auteur(s): W. Hulscher / G. Algra
bron: Checkpoint - Nr. 10 - december 2011
datum publicatie: 21 december 2011
laatst bijgewerkt op: 18 mei 2012
Ontsnapt aan executie
Het raadsel rond het doodschieten van zeker vier Nederlandse militairen op 13 mei 1940 in Rhenen is dichter bij een oplossing gekomen. De militairen zijn volgens Grebbeberg-veteraan Wil Hulscher zonder vorm van proces door een Duits vuurpeloton geëxecuteerd, als vergelding voor het beschieten van een Duits gewondentransport. Hulscher ontkwam zelf ternauwernood aan executie dankzij een Duitse gewondenverzorger die het voor hem opnam.
auteur(s): George Marlet
bron: Dagblad Trouw
datum publicatie: 17 december 2011
laatst bijgewerkt op: 18 mei 2012
Belevingen van een frontsoldaat
Ik was als seiner-telefonist ingedeeld bij M.C.-III-8 R.I., de Mitrailleur Compagnie van het IIIe Bataljon van het 8e Regiment Infanterie. Deze compagnie bestond uit vier met zware mitrailleurs uitgeruste secties, waaraan o.a. waren toegevoegd zes ordonnansen, vier koks en tien seiners-telefonisten. Deze twintig kregen samen een klaslokaal toegewezen in een school aan de Dijkstraat, waarin onze gehele compagnie was ingekwartierd.
auteur(s): Ing. W.D. Jagtenberg
bron: persoonlijk verhaal
datum publicatie: 31 maart 1990
laatst bijgewerkt op: 23 april 2012
Een gewone soldaat - het verhaal van Herman Aalberts - Staf I-8 R.I.
Herman(us) Aalberts werd geboren op 10 februari 1912 te Dodewaard en vervulde zijn dienstplicht in Arnhem. Hij ging op herhaling in september 1938 en werd opnieuw opgeroepen in de mobilisatie van september 1939 bij Staf I-8 R.I. Hij deed zijn werk bij de verbindingen. Wij als kinderen hebben meerdere malen geprobeerd iets over hem te vinden uit die tijd. Tijdens zijn leven (hij overleed in 1987) heeft hij ons maar weinig verteld over die periode. Wat leuke en gezellige verhalen waren het enige. Door de tastbare bewijzen uit die tijd hebben we het verhaal toch nog redelijk compleet kunnen krijgen.
auteur(s): Ina Gaasbeek
bron: reconstructie
datum publicatie: 22 augustus 2008
laatst bijgewerkt op: 8 mei 2012
Schrijven aan de familie van de gesneuvelde soldaat G. Migchelbrink
Naoorlogs schrijven van sergeant-majoor-instructeur B. Blom gericht aan de familie van de gesneuvelde soldaat Gerard Migchelbrink. Blom was sectiecommandant van de 3e sectie 1-III-8 R.I. waartoe ook Migchelbrink behoorde. In zijn brief geeft Blom het verloop van de oorlogsdagen weer en in het bijzonder beschrijft hij het optreden en het sneuvelen van soldaat Migchelbrink. Migchelbrink werd voor zijn optreden postuum onderscheiden met de hoogste militaire onderscheiding, de Militaire Willemsorde der 4e Klasse.
auteur(s): B.L.A. Blom
bron: brief
datum publicatie: 25 juli 1946
laatst bijgewerkt op: 7 januari 2014
Toen het nacht werd voor Hent de Kleyn...
Op 13 mei 1940, de Tweede Pinksterdag, werd het nacht voor Hendrik de Kleyn uit Overasselt: toen sloeg op de Grebbeberg een brute, vijandelijke kogel hem het licht uit de ogen en sindsdien heeft hij de zon niet meer zien schijnen, heeft hij noch de prille lentekleuren, noch de gouden herfstweelde meer waargenomen en loopt hij door dit leven als door een donkere tunnel, zonder einde.
auteur(s): onbekend
bron: krantenartikel uit De Gelderlander
datum publicatie: 9 mei 1962
laatst bijgewerkt op: 10 mei 2012
De Grebbeberg doordrenkt van bloed
De heer J. van Duuren, destijds sergeant bij het 1-I-8 R.I., thans werkzaam bij het Christelijk onderwijs te Amsterdam, geeft hierbij een sober verslag van de dramatische gebeurtenissen, die plaats vonden voor en tijdens de Duitse doorbraak door de Grebbelinie.
auteur(s): J. van Duuren e.a.
bron: artikel uit De Spiegel - No. 33
datum publicatie: 13 mei 1950
laatst bijgewerkt op: 10 mei 2012
Grebbe 1940: Slag van Angst en Onwetendheid
Het was dodelijke ernst. Een uur later lag ik met mijn compagnie van driehonderd man in de loopgraven. Nog wisten wij niet wat er eigenlijk precies boven ons hoofd hing. Een van mijn commandanten kwam vragen of de jongens wat sigaretten van hun noodrantsoen mochten aanbreken om de lange wachttijd enigszins te doden. "Nee," zei ik, "die kunnen wij later nog veel te goed gebruiken." Zaterdagmorgen begon de ellende...
auteur(s): F. Boelen / A. Wiersinga
bron: De Tijd / Maasbode
datum publicatie: 8 mei 1965
laatst bijgewerkt op: 11 mei 2012
De militaire dienst en de oorlog van 1940
In augustus 1939 werd ik opgeroepen voor militaire dienst. Ik werd ingedeeld bij de geneeskundige troepen en gelegerd in een school aan de 2e Oosterparkstraat in Amsterdam. Aan het einde van 1939 werden we overgeplaatst naar het veldleger op de Grebbeberg. Mijn standplaats werd Rhenen waar we in een garage achter het hotel, behorende bij het Ouwehands Dierenpark werden ondergebracht. Ik woonde daar samen met 2 koeriers en de verzorger van de paarden van de majoor Landzaat (commandant I-8 R.I.). Ons onderdeel was Staf I-8-R.I.
auteur(s): Frans de Groot
bron: persoonlijk verhaal
laatst bijgewerkt op: 11 september 2012
Het tweede leven van Hendrik de Kleijn...
Het tweede leven van Hendrik de Kleijn brak aan toen op de tweede Pinksterdag van 1940 op de Grebbeberg verraderlijke kogels hem neermaaiden. Sindsdien leeft hij in duisternis, maar zijn blijmoedig hart en zijn ongekunsteld dichterschap maken hem tot een lichtend voorbeeld voor zijn medemensen.
auteur(s): Leo J. Capit
bron: krantenartikel uit Panorama nr. 2
datum publicatie: 1956
laatst bijgewerkt op: 9 september 2012
Wim Uijen - soldaat aan de Grebbelinie
Willem Uijen, nu 67 jaar bijna 68, zal op 2e Pinksterdag in "de Greb" zijn. Dan hebben ze met z'n allen feest. Dan is er een herdenkingsplechtigheid, een koffietafel. Dan staan ze hand in hand. Dan knijpen ze mekaar vast en zeggen God dank dat ze nog leven, want elk jaar worden 't er minder. Willem Uijen was een van hen. Veertig jaar geleden al stond hij in de Grebbelinie in een stelling in afwachting van de Duitsers, het wapen naar het oosten gericht.
auteur(s): onbekend
bron: krantenartikel uit De Wegwijs
datum publicatie: 29 april 1980
laatst bijgewerkt op: 10 september 2012
Krijgsgevangen II - Het relaas van sergeant G.W. Gijsbers van 3-III-8 R.I.
Deel 2 van het relaas van sergeant-toegevoegd G.W. Gijsbers van 3-III-8 R.I. die op 11 mei 1940 in de voorposten van de Grebbeberg krijgsgevangen werd gemaakt. In dit deel beschrijft hij de treinreis naar Durchgangslager Soest, het korte verblijf aldaar, het vertrek naar Neubrandenburg, het werken bij de boer en de terugkomst in Nederland. Het dagelijkse leven van de Nederlandse krijgsgevangen militair in de periode mei / juni 1940 wordt in dit relaas uitgebreid beschreven, waarbij gedachten aan thuis en het vaderland en de mogelijke terugkeer de rode draad vormen.
bron: artikel uit het maandblad Bovenover van het Christelijk Lyceum Arnhem
datum publicatie: december 1940
laatst bijgewerkt op: 10 september 2012
Op bezoek bij Hendrik Willem Smeitink te Hengelo (Gelderland)
Op een der gebruikelijke omzwervingen, die wij krantenmenschen gewapend met lens en vulpen dagelijks plegen te maken door den Gelderschen Achterhoek, zijn wij gisteren aangeland op de riante boerderij "Klein Holte" te Bekveld, c.q. het ouderlijk tehuis van Hendrik Willem Smeitink. Wie Hendrik Willem Smeitink is, weet nu van lieverlede welhaast iedereen, want na de behouden terugkeer en de opzienbarende, hoogst verblijdende oplossing van een pijnlijk mysterie is deze eenvoudige, degelijke boerenzoon thans in het brandpunt der publieke belangstelling geraakt van nagenoeg heel den Achterhoek.
auteur(s): onbekend
bron: krantenartikel uit de Graafschap-Bode
datum publicatie: 14 juni 1940
laatst bijgewerkt op: 10 september 2012
Hendrik Willem Smeitink, gesneuveld en begraven op de Grebbeberg
Hendrik Willem Smeitink. Een boerenzoon uit de buurtschap Bekveld bij Hengelo, die kort na de laatste Wereldoorlog bekend geworden is in de hele Achterhoek. Hij zou gesneuveld en begraven zijn bij de Grebbeberg. Tot dat hij op een zekere dag springlevend de ouderlijke woning binnenstapte. In de boerderij aan de Oosterwijkweg tussen Zelhem en Ruurlo vertelt Smeitink nu, veertig jaar na dato, over zijn belevenissen, zijn overlijden, zijn krijgsgevangenschap en zijn terugkeer.
auteur(s): Ton van Vroonhoven
bron: krantenartikel uit De Nieuwe Krant
datum publicatie: 1 mei 1980
laatst bijgewerkt op: 11 september 2012
Herinneringen aan mijn vader Willem Pieter Landzaat
Mijn vader had in de laatste oorlogsdagen zijn commandopost in "het Paviljoen", een uitspanning met stenen onderbouw met hout erboven, gelegen naast de toenmalige ingang van Ouwehands Dierenpark. Daar is hij op 13 mei 1940 gesneuveld. Wij woonden toen in Scheveningen. Mijn moeder is op 17 mei vanuit Den Haag naar de Grebbeberg gereisd. Zij wist waar zij moest zoeken, en zij heeft mijn vader daar ook gevonden aan de oostzijde van het in elkaar geschoten Paviljoen. Zij heeft van de gemeente het stukje grond waar het Paviljoen op had gestaan gekocht om daar zelf te gaan wonen.
auteur(s): W.G. Landzaat / H.P. Deys
bron: artikel uit Oud Rhenen (HVOR) no. 2
datum publicatie: mei 2005
laatst bijgewerkt op: 26 mei 2013
De laatste dagen van soldaat Haggeman uit Wichmond
Hendrik Haggeman was soldaat van het achtste regiment infanterie (2-II-8 R.I.) dat als thuisbasis Arnhem had. Tijdens de Duitse inval die begon in de nacht van 10 mei maakte Haggeman deel uit van het Grebbesluisdetachement, net als Willemsen (Doetinchem) en Span ('s-Heerenberg). Alle drie werden ze 18 mei honderden meters noordelijker dood aangetroffen bij stellingen 28 en 29.
auteur(s): Henny Haggeman
bron: artikel uit De Gelderlander - bijlage Spectrum
datum publicatie: 11 mei 2013
laatst bijgewerkt op: 1 juni 2013
Korte beschouwing over Hannes van Gelderen, dienstplichtig soldaat bij 1e sectie 1-II-8 R.I.
Hannes van Gelderen werd geboren op 10 december 1914 te Assendelft. Hij was één van de vijf kinderen van Cornelis van Gelderen en Cornelia Bos. Zijn vader overleed al in 1918 aan de Spaanse griep. Zijn moeder was toen 29 jaar, is nooit hertrouwd en deed haar best het zo goed mogelijk voor haar gezin te doen. Hannes was de enige van het gezin die in dienst moest en werd uiteraard gemobiliseerd in 1939. Tijdens de mobilisatie werd Hannes ingedeeld bij de 1e sectie van 1-II-8 R.I.
auteur(s): P.H. Teunissen
datum publicatie: 2008
bestandsgrootte: 1.93 MB
laatst bijgewerkt op: 30 oktober 2013
De gebeurtenissen rond de stelling van de tweede groep 3-1-III-8 R.I.
Het relaas van de gebeurtenissen rond de stelling van de tweede groep, derde sectie, 1-III-8 R.I., gelegen in de voorposten van de Grebbeberg, het gebied tussen Wageningen en Rhenen. Sergeant-majoor-instructeur B.L.A. Blom was de commandant van deze sectie welke bestond uit 3 groepen. De drie stellingen van die groepen lagen in een rechte noord-zuid lijn: groep 1 en 2 in de oostrand van de boomgaard van Schut, groep 1 direct ten zuiden van de straatweg, groep 2 direct ten noorden van de Wageningse Afweg. Groep 3 midden tussen de Wageningse Afweg en de Rijndijk. Tijdens de gevechten bevond majoor Blom zich in de stelling van de tweede groep. De commandant van die groep was sergeant Meyering. Bij deze groep was ook ingedeeld de schrijver van dit relaas, (lichte)mitrailleurschutter J. van der Linden.
auteur(s): J. van der Linden
bron: persoonlijk relaas
datum publicatie: 1974
laatst bijgewerkt op: 18 december 2013
Oorlogsherinneringen 1939-1940
Fragment uit het dagboek opgeschreven door dienstplicht soldaat Izak van Dam behorende tot de 2e sectie van 3-III-8 R.I. Deze sectie had haar opstellingen in de voorpostenstrook en wel in het gebied (Nudepolder) genaamd De Ungels gelegen ten noorden van de straatweg Rhenen-Wageningen. Na een korte strijd op de 11e mei 1940 volgde de overgave waarbij de sectiecommandant sergeant J.Th.E. Driessen zwaargewond raakte en uiteindelijk overleed. Alvorens men als krijgsgevangenen werd afgevoerd werden de manschappen gedwongen om, onder Nederlands vuur, allerlei werkzaamheden voor de Duitsers uit te voeren, waaronder het verplaatsen van een stuk infanteriegeschut richting Grebbeberg.
auteur(s): I. van Dam
bron: persoonlijk relaas
datum publicatie: 1941
laatst bijgewerkt op: 31 december 2013
De oorlogsdagen in 1940
Het dagboek van Gerrit Louis Jansen, in mei 1940 ingedeeld bij de Verbindingsafdeling van Staf III-8 R.I. Dit bataljon bezette de zgn. voorpostenstrook, het gebied tussen Wageningen en de Grebbeberg. Jansen kwam op de eerste oorlogsdag terecht in de bataljonscommandopost van majoor Voigt (commandant III-8 R.I.), een opstelling gelegen ten zuiden van de Grenshoeve aan de zuidkant van de Nude. De tweede dag werd hij doorgezonden naar de meer noordelijk gelegen commandopost van kapitein Zwarts (commandant 3-III-8 R.I.) en maakte aldaar de korte strijd en de overgave mee. Het dagboek beschrijft verder zijn ervaringen tijdens zijn verblijf in krijgsgevangenschap en zijn thuiskomst in Arnhem.
auteur(s): Gerrit Louis Jansen
bron: dagboek
datum publicatie: onbekend
laatst bijgewerkt op: 24 januari 2014
Dagboek van de sergeant H.J. Jansen, groepscommandant 2e sectie 1-II-8 R.I.
De mobilisatie kwam als een donderslag aan een heldere hemel voor Nederland. Op maandagmiddag om 1 uur werd door de radio de proclamatie voorgelezen. Reeds waren er enkele reservisten opgeroepen maar niemand had er ooit aan gedacht dat er algehele mobilisatie zou komen, maar het onwaarschijnlijke kwam.
bron: dagboek
datum publicatie: 5 september 1943
laatst bijgewerkt op: 27 januari 2014
Een episode uit het leven van Jacob Jaap Elbertsen uit Arnhem
De eerste oefening in militaire dienst was van 5 oktober 1936 tot 19 maart 1937. Ik was gelegerd in de Menno van Coehoornkazerne op de Klarendalseweg in Arnhem. In dit imposante gebouw werd mij vijf-en-een-halve maand kost en inwoning verschaft. Als seiner-telefonist werd ik ingedeeld bij de Specialisten-compagnie van 3-III-8 R.I. Bij het uitbreken van de oorlog op 10 mei 1940 werd ik laat in de namiddag op last van majoor Voigt gedirigeerd naar de open en onafgewerkte stelling van de 1e sectie van 3-II-19 R.I. Het was de meest vooruitgeschoven post aan de noordoostkant van het gevechtsterrein. Aangezien de bevelvoerende commandant, eerste luitenant Mr. A. de Haas, bij zijn sectie geen seiner-telefonist had, moest ik hier voor de berichtgeving komen zorgen.
auteur(s): Jacob Elbertsen
datum publicatie: 1990
laatst bijgewerkt op: 20 maart 2014
Herinnering aan de slag om de voorposten van de Grebbelinie
Elk jaar in Mei gaan de gedachten van velen, speciaal in Wageningen, terug naar de Meidagen van 1940 en 1945. Wageningen: tweemaal geëvacueerd, tweemaal verwoest. Dat herinneren is, voor iedereen waar hij of zij ook woont, zoals ook Richard von Weizsäcker zegt, van levensbelang. Als een kleine bijdrage om die herinnering levend te houden volgt hier een verslag van de belevenissen van soldaat W.D. Jagtenberg bij de slag om de voorposten van de Grebbelinie. Deze voorposten werden op 11 Mei 1940 door de Duitsers veroverd. Op de avond van die dag hadden zij opgehouden te bestaan.
auteur(s): Ing. W.D. Jagtenberg
bron: artikel uit de Veluwepost
datum publicatie: 29 april 1987
laatst bijgewerkt op: 5 december 2014
Dagboek van Th.J. Elshof - 8e Compagnie Mortieren van 8
Dagboek van Th.J. Elshof, ingedeeld bij de 1e of 3e sectie van 8e Compagnie Mortieren van 8 in de stoplijn. Vrijdag 10 Mei 1940. 1.30 uur alarm. 4.30 uur naar de stellingen. 5 uur aankomst in de stellingen. Vele vliegtuigen van Duitsche nationaliteit vliegen over ons. Enkele worden in de richting der Betuwe neergeschoten. We werden niet door de vliegtuigen beschoten of gebombardeerd.
bron: dagboek
datum publicatie: juni 1940
laatst bijgewerkt op: 19 februari 2015
Ben Brus verdedigde in mei 1940 de Grebbeberg
In de meidagen van 1940 zat dienstplichtig soldaat Ben Brus (97, toen 22) bij de Slag om de Grebbeberg in de telefooncentrale van een hooggelegen commandopost op de eerste rang. "Ik hoorde hoe alles afbrokkelde." Meer dan vierhonderd Nederlandse militairen sneuvelden er, rond de tweehonderd Duitse. Na de Nederlandse nederlaag had de Wehrmacht vrij baan naar het midden van het land. "Natuurlijk wisten we waar we tegenover stonden. Wij waren bij de Eerste Wereldoorlog stil blijven staan. De Duitsers hadden níét stilgezeten. Het was duidelijk dat de verhoudingen ongelijk waren."
auteur(s): Menno Steketee
bron: artikel uit het NRC
datum publicatie: 2 mei 2015
laatst bijgewerkt op: 17 mei 2015
Een groot litteken vanbuiten en veel herinneringen vanbinnen…
Verslag van sergeant J.J.A. Driessen over de oorlogsdagen op de Grebbeberg, opgetekend in 1971/'72 en gericht aan dhr. E.H. Brongers. Driessen was als groepscommandant ingedeeld bij 3-I-8 R.I. en raakte op de 12e mei 1940 gewond tijdens een tegenstoot met de gehele compagnie in het beboste terrein ten oosten van de stoplijn. Hij kwam terecht in een hulpverbandplaats, werd aldaar krijgsgevangen gemaakt en na enige tijd afgevoerd naar het St. Elisabeths-Gasthuis in Arnhem om daar te worden geopereerd aan zijn verwondingen. Op 27 mei 1940 werd hij uit dit ziekenhuis ontslagen en mocht hij terugkeren naar zijn onderdeel. Aldaar werd hij met groot verlof gestuurd en kon hij huiswaarts keren. Uit het verslag blijkt lastig te destilleren bij welke sectie (of stafgroep) van 3-I-8 R.I. sergeant Driessen was ingedeeld. Er bestaat een kleine mogelijkheid dat hij tot de 1e sectie van cadet-vaandrig F.J.L. in den Bosch behoorde, daar deze commandant het gewond raken van Driessen in zijn verslag noemt.
auteur(s): J.J.A. Driessen
bron: verslag
datum publicatie: 7 januari 1972
laatst bijgewerkt op: 10 mei 2016
Verslag van reserve 2e luitenant H. de Vries, commandant 2e sectie 2-II-8 R.I.
Beschrijving van de oorlogsdagen 10 - 14 mei 1940 door 2e luitenant H. de Vries. Zijn sectie lag als reserve-sectie in de nabijheid van de compagniescommandopost in het gebied aan weerszijde van De Dijk tussen de Maatsteeg en de Weteringsteeg bij Achterberg. De overige secties van deze compagnie waren opgesteld in de frontlijn bij Kruiponder en zuidelijk daarvan langs het riviertje de Grift.
bron: verslag
datum publicatie: onbekend
laatst bijgewerkt op: 19 april 2016
Herinneringen aan de mobilisatie 1939-1940 van korporaal Lense Lensen
Herinneringen aan de mobilisatie en oorlogsdagen opgetekend door korporaal Lense Lensen, ingedeeld bij de 2e sectie van 2-III-8 R.I. De stelling van deze sectie lag langs de roggeakker in de stoplijn, bovenop de Grebbeberg, op het punt waar genoemde akker de Heimersteinselaan raakt. Commandant van de 2e sectie was de vaandrig J. v.d. Stam. Het relaas is door Lensen zelf opgesteld enige jaren voor zijn overlijden in 2005. De foto in het document is gemaakt tijdens de vervulling van de dienstplicht in 1938.
auteur(s): L. Lensen
datum publicatie: 2000-2005
bestandsgrootte: 96.56 KB
laatst bijgewerkt op: 16 april 2017
Sake Jan Haagsman
laatst bijgewerkt op: 25 januari 2024
Sergeant Gerrit Derk Salemink, de geslachtofferde held
laatst bijgewerkt op: 13 november 2023

11e Regiment Infanterie

De 2e Sectie van 2-II-11 R.I. van 7 tot 15 Mei 1940
De geheele 2e Compagnie staat aangetreden op de appèlplaats, voor de barakken te Leersum, om te luisteren naar wat de Compagniescommandant, Kapitein Heinsma te zeggen heeft. Deze entameert het bekende chapiter verlof. En gaat aldus te werk: Jij hebt verlof gehad met Kerstmis, jij met Nieuwjaar, jij het mooie verlof met Paschen, weg met jullie. En na veel schiften blijven er dan enkele boffers over, die de Pinksterdagen verlof zullen hebben. En midden in deze beraadslaging verschijnt plotseling een soldaat van de le Compagnie: "Kapitein, houd maar op, alle verloven zijn ingetrokken. Over een half uur weder uitzending."...
auteur(s): reserve 1e Luitenant L.P.R. Haring
bron: artikel uit tijdschrift Mavors - 34e jaargang, No. 12
datum publicatie: december 1940
laatst bijgewerkt op: 4 maart 2012
De laatste dagen onzer onafhankelijkheid
Opgeschreven, niet omdat ik dit gaarne nog eens herhaal, doch omdat wanneer de tijd een ons laat een ieder tenminste ter kennis kan nemen van de waarheid die nu niet gezegd kan worden. De boeken die tot nu toe uitgegeven zijn, zooals Z.66 geven niet de oorlog weer zooals dit in werkelijkheid is gebeurd, misschien ook al omdat het anders verboden zal worden. - Een (onvolledig) dagboek van Bernard Willem van Eerden, in mei 1940 sergeant commandant van de autotrein van 1-II-11 R.I.
auteur(s): Bernard Willem van Eerden
bron: dagboek
datum publicatie: 1940-'41
laatst bijgewerkt op: 19 januari 2012
'Bronzen Leeuw' onderscheiding voor Luitenant Kolonel Th.J.A. Boers
De strijd op 10 Mei 1940 bij Maas-Waalkanaal. Twee krantenartikelen over het onderscheiden van Th.J.A. Boers, in mei 1940 kapitein en commandant van 1-11 Grens Bataljon, en diens sneuvelen in 1947 in Nederlands-Indië. Het 11e Grens Bataljon (voortgekomen uit II-11 R.I.) kreeg op 13 mei 1940 opdracht posities in te nemen bij de spoorlijn in Rhenen. Zij voerden daar een succesvolle tegenstoot uit op timmerfabriek "De Stoomhamer" en de zeepfabriek "Rhenus".
auteur(s): onbekend
bron: krantenartikel uit De Gelderlander
datum publicatie: 10 maart / 10 december 1947
laatst bijgewerkt op: 10 september 2012
De herinneringen van soldaat Samuel Palm aan de meidagen van 1940
Soldaat Samuel Palm was als seiner ingedeeld bij de staf van een van de compagnieën (vermoedelijk de 2e) van III-11 R.I. Hij werd met zijn onderdeel in de middag van 12 mei 1940 naar de Grebbeberg gedirigeerd om aldaar de stoplijn te versterken. Hij belande in het stoplijngedeelte ten zuiden van de Grebbeweg en heeft daar de nacht en de daarop volgende morgen doorgebracht en deelgenomen aan de aldaar geleverde gevechten. Uiteindelijk is hij met een aantal anderen via Rhenen en Elst teruggetrokken op Amerongen. Zijn relaas wettigt sterk het vermoeden dat hij behoorde tot het kleine groepje verdedigers dat op de 13e mei in dit stoplijngedeelte het langst op zijn plaats is gebleven.
bron: persoonlijk relaas
datum publicatie: na 1945
laatst bijgewerkt op: 26 oktober 2012

19e Regiment Infanterie

Soldaat Jan Kelly en de Slag om de Grebbeberg
Jan Kelly, geboren in 1917, maakte deel uit van een sectie die aan het 8ste Regiment Infanterie toegevoegd was. Het was de 4de sectie van de 1ste compagnie van het 2de bataljon van het 19de Regiment Infanterie (4-1-II-19 R.I.). Hierdoor werd ook hij ingeschakeld bij de verdediging van de Grebbeberg. Hij was actief bij het maken van stellingen bij het "spoorgat". In de avond van de 11de mei moest hij met zijn onderdeel een uitval doen met als doel het heroveren van de voorposten in de Nude, een gebied tussen Rhenen en Wageningen. Toen deze mislukte werden ze ingezet ter verdediging van de stoplijn even ten noorden van de straatweg. In die stellingen is hij uiteindelijk krijgsgevangen gemaakt en weggevoerd via Arnhem naar Nieuw-Brandenburg in Duitsland.
auteur(s): Albert Metselaar
bron: verslag
datum publicatie: 25 november 2005
laatst bijgewerkt op: 31 december 2011
Soldaat Piet Uiterwijk Winkel en de strijd om de voorposten van de Grebbeberg
Piet Uiterwijk Winkel was 29 jaar oud toen de mobilisatie hem opriep. Hij werd ingedeeld bij de 1ste sectie van de 3de compagnie van het 2de bataljon van het 19de Regiment Infanterie (1-3-II-19 RI). Uiteindelijk zouden ze ingedeeld worden bij de voorposten vóór de Grebbeberg, de stelling op de noordzijde van het Nieuwe Kanaal, evenwijdig aan en bij de Slagsteeg. Ten noorden van hun stelling stond het land onder water, zodat een vijand daar niet door zou kunnen dringen. Ten zuiden van Piet's stelling, ten zuiden van het Nieuwe Kanaal, begon de stelling van van de het 4-3-III-8 RI, in de zogenaamde Ossenkampen. Hun loopgraven vormden de eerste posten die de vijand voor de berg tegen zou komen, omdat de Duitsers juist langs dit Nieuwe Kanaal op zouden rukken. Het vlakke land voor de berg zou de vijand weinig bescherming bieden, zei men.
auteur(s): Albert Metselaar
bron: verslag
datum publicatie: 25 november 2005
laatst bijgewerkt op: 31 december 2011
Jan Knegt (1914-1940) en de strijd om de spoorlijn
Jan Knegt (1914-1940) was tijdens de oorlogsdagen ingedeeld bij de 4de Sectie van de Mitrailleur Compagnie van het 2de Bataljon van het 19-de Regiment Infanterie (M.C.-II-19 R.I.). Zijn stelling lag langs de spoorlijn bij Rhenen. In de middag van de 13e mei trok zijn onderdeel westwaarts terug. Jan was nog maar net uit zijn stelling weg toen er voor de zoveelste keer in de verte een knal van de artillerie van de vijand klonk. Een zoveelste granaat kwam aanfluiten. Jan werd dodelijk getroffen. Een andere soldaat raakte gewond door een scherf van dezelfde granaat.
auteur(s): Albert Metselaar
bron: verslag
datum publicatie: 25 november 2005
laatst bijgewerkt op: 31 december 2011
Het relaas van de sergeant-capitulant Jan Harm Veldman, commandant 4e sectie M.C.-II-19 R.I.
10 Oktober 1936 was het dan zover. Ik moest me in Deventer melden voor "mijn nummer", zoals het toen werd genoemd. Vanuit het toch wel rustige en beschermde Kampen met zijn strakke kerkelijke vormen naar "buiten de stad". Een vreemde, maar wel interessante ervaring, want je betrad een geheel andere wereld...
auteur(s): J.H. Veldman
bron: dagboek
datum publicatie: onbekend
laatst bijgewerkt op: 31 januari 2012
Persoonlijk relaas van Jan Vosmer uit Borne, ingedeeld bij M.C.-II-19 R.I.
Dit is het verhaal van mijn belevenissen rond de Grebbeberg. Het begint eigenlijk met mijn herhalingsoefening eind 1938. We zaten in de Menno van Coehoorn kazerne in Arnhem. Het was niet leuk daar we van mening waren dat er misschien wel oorlog zou komen omdat de Duitsers Polen waren binnengevallen. Nog geen anderhalf jaar daarna werden we gemobiliseerd...
bron: persoonlijk relaas
datum publicatie: 2001-2002
laatst bijgewerkt op: 14 februari 2012
Persoonlijk relaas van soldaat Gerrit Ossenkoppele - 19e Compagnie Pag.
Zaterdag 11 mei 1940 omstreeks 11.00 uur werd het granaatvuur heviger en van eten halen kwam niets. Tegen 11 uur keken we raar op toen op de Cuneraweg sergeant Meijer met zijn stuk weer kwam aanrijden richting Achterberg. Ze wenkten ons en reden toen verder. We begrepen er niets van. Was er een order binnengekomen dat we ons ergens anders moesten opstellen? Ook Broeks had geen verklaring en vroeg zich af wat we moesten doen.
auteur(s): G.A. Ossenkoppele
bron: persoonlijk verhaal
datum publicatie: onbekend
laatst bijgewerkt op: 29 maart 2015
'Wat wist ik nou van de oorlog af? Niets!'
Oude herinneringen komen boven bij de nu 79-jarige Ossenkoppele, die vertelt over de meidagen van 1940, toen Nederland door Duitse troepen werd veroverd. 'Die dagen zal ik nooit meer vergeten. Ik was als 21-jarige jongen ingedeeld bij het pantserafweergeschut van het 19e Regiment Infanterie. Onze stelling lag op de Grebbeberg, een eind achter het dierenpark, het kanon gericht op de Cuneraweg.'
auteur(s): Egbert Stoel / G.A. Ossenkoppele
bron: krantenartikel uit Ede Stad
datum publicatie: 6 mei 1998
laatst bijgewerkt op: 7 mei 2012
Belevenissen van Reinier Kampman, de facteur van M.C.-II-19 R.I.
De compagnie zware mitrailleurs, onderdeel van een reservebataljon, waarbij ik ben ingedeeld, wordt bij de mobilisatie, eind augustus 1939, opgeroepen naar Deventer. In de nacht van 31 augustus op 1 september vertrekken we per trein uit Deventer. De mitrailleurs worden op platte wagons met dezelfde trein vervoerd. Via Amersfoort komen we in de vroege morgen aan in Overberg, waar onze sectie in een kerkje wordt gelegerd. De volgende dag gaat het over De Klomp en Veenendaal naar Maanderbuurt. We overnachten op de deel van een boerderij. In de loop van de morgen wordt afgemarcheerd naar Wageningen...
bron: persoonlijk relaas
datum publicatie: 1982
laatst bijgewerkt op: 5 november 2012
De mobilisatie en de Grebbeberg 1939-1940
Henk (Hendrik) Doornbos (geb. 14 november 1920 te Meppel, overleden 2003) heeft tijdens de meidagen van 1940 deelgenomen aan de gevechten op de Grebbeberg en heeft in de jaren negentig zijn herinneringen hierover opgeschreven. Zijn dochter heeft deze herinneringen uitgewerkt en aan ons ter beschikking gesteld. Doornbos werd in het najaar van 1939 opgeroepen voor militaire dienst en zat de eerste maanden in Hoorn. Daarna werd hij ingedeeld bij 1-II-19 R.I. en nam gedurende de nacht van 11 op 12 mei 1940 deel aan een poging tot herneming van de voorpostenopstellingen.
auteur(s): Jenny van Lienden-Doornbos / Hendrik Doornbos
bron: persoonlijk verhaal
datum publicatie: februari 2013
bestandsgrootte: 1.31 MB
laatst bijgewerkt op: 28 februari 2013
Terug naar de Grebbeberg
Het werd een lange speurtocht, maar Gerard Nieuwmeijer kreeg antwoorden. De Arnhemmer wilde weten wat zijn vader Henri deed gedurende de vijf dagen van strijd na de Duitse aanval op ons land. Op 11 mei 1940 begon de Slag om de Grebbeberg, vandaag 73 jaar geleden. "Ik vond zelfs een boerenknecht die hem heeft gekend. De cirkel is rond."
auteur(s): Charles Sanders
bron: krantenartikel uit De Telegraaf
datum publicatie: 11 mei 2013
laatst bijgewerkt op: 21 juli 2013
Vastberaden tot het uiterste
Toen de Duitsers op 10 mei 1940 Nederland waren binnengevallen en bij Wageningen hun artillerie in staat van paraatheid hadden gebracht, bestookten zij van daaruit de Nederlandse stellingen, vooral die op en om de Grebbeberg. Het Nederlandse leger bestond uit honderdduizend man, van wie een derde deel de taak had de Grebbelinie tot het uiterste te verdedigen. Aan de vehemente aanvallen van de best uitgeruste en best geoefende legeronderdelen van de Duitsers hebben de Nederlandse soldaten vijf dagen tegenstand weten te bieden. Eppo Veldkamp uit Groningen kreeg in 1947 het bronzen kruis toegekend omdat hij 'zich door moedig optreden tegenover de vijand onderscheidde door op de Grebbeberg met een lichte mitrailleur onder zwaar vijandelijk artillerie- en mitrailleurvuur stand te houden tegen een vijandelijke overmacht.'
auteur(s): Heinz Wallisch / Eppo Veldkamp
bron: artikel uit de Drents Groningse Dagbladen
datum publicatie: 8 mei 1999
laatst bijgewerkt op: 29 november 2013
Persoonlijk relaas van soldaat Jan Kientz uit Deventer, ingedeeld bij M.C.-III-19 R.I.
Jan Kientz behoorde tot de lichting 1936-II en kwam op in de Menno van Coehoornkazerne te Arnhem. Hij werd ingedeeld bij de mitrailleurcompagnie van het 19e Regiment Infanterie. Bij het afkondigen van de mobilisatie in 1939 werd hij opnieuw opgeroepen en kwam met een man of tien terecht bij de boerderij van de familie v/d Brink aan de Weteringsteeg. Kientz behoorde tot de 2e sectie van M.C.-III-19 R.I. De stellingen werden in de directe omgeving gebouwd in de weilanden en boomgaarden tussen de Weteringsteeg en de Maatsteeg. Kientz beschrijft uitvoerig zijn belevenissen tijdens die mobilisatieperiode, de oorlogsdagen en de periode na de capitulatie. Van zijn compagnie sneuvelde drie sergeanten en twee soldaten, een aantal raakte ernstig gewond.
auteur(s): Johannes Kientz
bron: verslag
datum publicatie: 4 september 1986
laatst bijgewerkt op: 31 maart 2023
Belevenissen van Gert Bloemendaal uit Vorden, ingedeeld bij 1e sectie 3-III-19 R.I.
Dan 10 mei, 's morgens vroeg een drukte in de barak, en we krijgen meteen order om mars-klaar aan te treden. Nog hadden we niet door, dat ons land zich in oorlog bevond met Duitsland. Dan horen we via de radio dat er overal valschermjagers zijn gedaald en parachutisten zijn neer gekomen. Als we eindelijk afmarscheren naar de stelling zien we de eerste vliegtuigen al brandend om neer buitelen, aangeschoten door ons luchtafweer. Nog menen we dat Duitsland overvliegd naar Engeland. Dus we moeten onze neutraliteit handhaven. Het is nu 4 uur in de morgen als we naar onze stellingen afmarscheren. Eindelijk tegen tien uur horen we pas dat ons land zich in oorlog bevind met Duitsland.
auteur(s): Garrit Jan Bloemendaal
bron: dagboek
datum publicatie: 29 december 1977
laatst bijgewerkt op: 6 februari 2015
Dagboek van Jan Schipdam 3-I-19 R.I.
laatst bijgewerkt op: 28 april 2023

20e Regiment Infanterie

Vijf dagen oorlog in Nederland (10 t/m 14 Mei '40)
De 3e Compagnie van het IIIe Bataljon van 20 R.I., ingedeeld bij het IVe Legerkorps, werd op de 10e mei 1940 gedirigeerd naar vliegpark Soesterberg. Daar beleven ze de eerste oorlogsdagen. Op 12 mei, 2e Pinksterdag, ontvangt het opdracht zich te melden bij Commandant IIe Legerkorps. Het uiteindelijke doel zal zijn geweest om dit onderdeel op de Grebbeberg in te zetten ter versterking en/of vervanging van de aldaar aanwezige troepen. Zover komt het echter niet, want tijdens de opmars in de richting Elst/Rhenen loopt de compagnie vast in de enorme chaos van terugtrekkende troepen en materieel...
auteur(s): D. van der Kooij
bron: artikel uit de Mavors No. 9
datum publicatie: september 1940
laatst bijgewerkt op: 8 januari 2012

24e Regiment Infanterie

Jaap Vermeer en de liquidatie op de Grebbeberg
Precies 63 jaar geleden begon vandaag voor Nederland de Tweede Wereldoorlog. Drie dagen later sneuvelt Jaap Vermeer op de Grebbeberg. Pas in 1942 krijgen zijn ouders in Kwintsheul het overlijdensbericht van het Rode Kruis. Jaap Kip heeft getracht de omstandigheden te reconstrueren waaronder zijn toen 32-jarige oom is gesneuveld.
auteur(s): Jaap Kip
bron: artikel uit de Westlandsche Courant - Stad - Streek
datum publicatie: 10 mei 2003
laatst bijgewerkt op: 21 januari 2012
'Mijn oom is vermoord op Grebbeberg'
Amateurhistoricus Jaap Kip onderzoekt de dood van zijn oom, die op 13 mei 1940 sneuvelde op de Grebbeberg. Een reservebataljon werd uit wraak vermoord door de SS, meent hij.
auteur(s): Sophie van Leeuwen
bron: artikel uit het NRC Handelsblad
datum publicatie: 3/4 mei 2003
laatst bijgewerkt op: 10 september 2012
Verslag bataljonsbewegingen en -verrichtingen I-24 R.I.
Het 24e Regiment Infanterie (24 R.I.) is het reserve regiment van het Regiment Jagers. Het werd dus op de eerste mobilisatiedag gevormd uit officieren en manschappen die bij de Jagers hun opleiding hadden genoten en herhalingsoefeningen hadden verricht. Voor het 1e Bataljon geschiedde dit op 23 augustus 1939 te Delft. Dit was de voormobilisatie, waarbij de kernen der onderdelen werden gevormd. Op 29 augustus vond de Algehele Mobilisatie plaats, welke voor ons onderdeel op 30 augustus 's avonds was voltooid.
auteur(s): N.W. Lingen
bron: dagboek
laatst bijgewerkt op: 18 februari 2015
't Was in de Mei.... een verslag van dpl. sergeant Piet Broos - Staf I-24 R.I.
Oorlog.... ik zal je beschrijven in wat ik er zelf van zag en van voelde; ik zal je tekenen zoals je bent, met je grijpende moordklauwen en je grijnzende kaken; ik zal je schilderen in al je lelijkheid en naaktheid, zoals je slaat en vernietigt, moordt en brandt; zoals je de ziel uit een volk en de ziel uit een mens tracht te halen. Oorlog.... je bent een verachtelijk wezen, je bent een monster, een demon, een sadistische duivel, ik veracht je, en ik veracht hen die aan deze nieuwe massamoord schuldig zijn. Maar ik weet dat mijn woorden te slap zullen zijn en mijn verhaal zal eentonig worden - de verbrokkeling van de laatste splinters menswaardigheid heeft ook geen enkele verdienste. Ik schrijf dit ter nagedachtenis aan mijn gesneuvelde kameraden van 24 R.I., voor mijn verminkte makkers en mijn dierbare vrienden van de Staf van het 1ste Bataljon, met wie ik lief en leed deelde in die stralende dagen van Mei.... - Verslag over de periode augustus 1939 - juni 1940, opgesteld in het najaar van 1940 met toevoegingen en doorhalingen uit de periode 1955-1961 door Piet (Petrus Jozef) Broos (Zevenbergen 1910 - Weert 1964), auteur en illustrator van kinderboeken en medewerker aan talloze kindertijdschriften.
bron: verslag
datum publicatie: najaar 1940, toevoegingen en doorhalingen uit de periode 1955-1961
bestandsgrootte: 56.73 MB
laatst bijgewerkt op: 19 februari 2015
Van bloeiende Betuwe naar brandende Grebbeberg
D.A. de Korte was reservist; korporaal van het 24ste Regiment Infanterie Jagers (1-I-24 R.I.). Tweeëndertig jaar oud en toen kwam ook voor hem de mobilisatie. Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 werd hij met oude vrienden naar de Grebbeberg getransporteerd. De Grebbeberg, het hart van de vesting Holland; een onneembaar fort meende de legerleiding toen. Want als een agressor daar wilde doorstoten zou hij kennis maken met een onoverwinnelijk Nederlands wapen: het water. Het zou allemaal anders lopen. Korporaal De Korte schreef voor Elsevier op 73-jarige leeftijd zijn zeer persoonlijke herinneringen aan die Grebbebergdagen op. Een relaas waarin eerlijk en zonder opsmuk verteld wordt van dappere mannen, besluiteloze mannen en van mannen die eronderdoor gingen. Een brok oorlogsgeschiedenis waarin de mens centraal staat.
auteur(s): D.A. de Korte
bron: dagboek
laatst bijgewerkt op: 28 maart 2015

29e Regiment Infanterie

Relaas van korporaal Wiesell, dienstplichtig korporaal bij Staf-29 R.I.
Dhr. Wiesell raakte zwaar gewond tijdens de tegenaanval op 2e Pinksterdag 1940. Drie schoten door de onderbenen en een schot in de schouder. Een aantal dagen lag hij alleen in een verlaten boerderij tot een na de capitulatie teruggekeerde burger hem daar vond.
auteur(s): Dhr. Wiesell
bron: verslag
datum publicatie: ca. 1980
laatst bijgewerkt op: 6 januari 2012
Aantekeningen van een soldaat in oorlogstijd, Mei 1940
Relaas van soldaat-ordonnans Jacobus Buur van 29 R.I., waarschijnlijk behorende tot de 1e of 2e sectie van 3-III-29 R.I.
auteur(s): J. Buur
bron: verslag
datum publicatie: 1940-'45
laatst bijgewerkt op: 30 maart 2012
Mijn dagboek uit Mobilisatie en Oorlogsdagen (M.C.-III-29 R.I.)
Het schrijven van deze feiten uit de mobilisatie en oorlogsdagen heeft niet de bedoeling er een boekwerk van te maken. Het wil niet meer zijn dan een herinnering, samengesteld uit aanteekeningen, die ik in die dagen gemaakt heb. Zij, die het leven in Leeuwen en Horssen hebben meegemaakt, kunnen zien, hoe er soms ten rechte en soms ten onrechte werd gekankerd, maar tevens zullen zij zich herinneren, hoe kameraadschappelijk het onder ons toeging. ... Ik hoop, dat veel van mijn makkers, die dit lezen, zich weer korten tijd in gedachten kunnen verplaatsen naar onze kerk in Horssen. Laten wij elkaar als Mitrailleurcompagnie-vrienden niet vergeten.
auteur(s): A.R. Roth
bron: persoonlijk verslag
datum publicatie: ca. 1940
laatst bijgewerkt op: 8 januari 2012

46e Regiment Infanterie

Verslag van de ervaringen op de Grebbeberg van Albertus Huisman van 2-I-46 R.I.
Dit is een verslag van de ervaringen van Albertus Huisman als dienstplichtig soldaat in het Nederlandse leger tijdens de slag om de Grebbeberg in mei 1940. Albertus ("Bartus") heeft niet vaak over zijn ervaringen gepraat. Dit verslag is grotendeels gebaseerd op wat hij zijn oudste zoons (Joop en Jan) vertelde toen die zo’n 17 tot 19 jaar oud waren. Dat ooggetuigenverslag is op verschillende plaatsen aangevuld en vergeleken met informatie uit andere bronnen, vooral van deze website, het boek "Grebbelinie 1940" van E.H. Brongers en uit het boek "Familie Huisman, Stamboom en geschiedenis van een Veluws geslacht".
auteur(s): Familie Huisman
bron: reconstructie
datum publicatie: april 2016
laatst bijgewerkt op: 14 april 2016
Relaas van sergeant Povel over inzet 2-I-46 R.I. bij de Slag om de Grebbeberg
Sergeant Povel diende in mei 1940 bij 2-I-46 R.I. en lag in stelling in de Betuwe. In de namiddag van 12 mei 1940 kreeg dit 1e bataljon opdracht op te trekken naar Rhenen om aldaar de Divisiereserve te versterken. De sectie van Povel werd geplaatst in de opstelling west van de spoorlijn lopende vanaf het station in noordelijke richting. Aldaar was hij getuige van de Stuka-aanval en de treffer in de loopgraaf waarbij een groot aantal manschappen van zijn groep sneuvelden.
bron: fragment uit dagboek
laatst bijgewerkt op: 11 februari 2019

Koninklijke Marechaussee

In naam van ons allen
Lopend op de Erebegraafplaats te Rhenen valt op dat er tussen de vele infanteristen, cavaleristen, artilleristen en andere gesneuvelden, twee grafstenen staan met het opschrift "Koninklijke Marechaussee". Vragen reizen... Wat is er met hen gebeurd, op welke wijze zijn ze om het leven gekomen, waar en onder welke omstandigheden. Natuurlijk kunnen deze vragen voor alle 382 omgekomenen van de gevechten om de Grebbelinie in de meidagen van 1940, die op de Grebbeberg begraven zijn gesteld worden, maar toch... twee Marechaussees, dat blijft een vreemd gegeven. Een zoektocht naar het verleden.
auteur(s): Kees Lit
bron: artikel uit periodiek De Onderofficier
datum publicatie: mei 2003
laatst bijgewerkt op: 6 januari 2012
De langste dag van de kapitein
Verslag van Dhr. Gelderman, indertijd kapitein bij de Koninklijke Marechaussee en in bezit van een Militaire Willemsorde (MWO), wiens daden konden worden gekwalificeerd met de woorden 'Moed, Beleid en Trouw'. Kapitein Gelderman kwam op de Grebbeberg aan met de opdracht om orde te scheppen: door terugtrekkende troepen tegen te houden en een ieder die wilde vluchten, neer te schieten.
auteur(s): A.F. Kerbert met medewerking van H.J. Looman en Jaap de Vries
bron: artikel uit Elseviers Weekblad
datum publicatie: 8 mei 1965
laatst bijgewerkt op: 14 januari 2012
Viaduct was laatste linie op de Grebbeberg
Generaal Harberts was woedend over het verlies van de voorpostenstrook. De volgende dag, zondag 12 mei, zocht hij de regimentscommandant persoonlijk op. Overste W.F. Hennink diende met zijn "regiment der lafhartigen" onmiddellijk de voorposten te heroveren. Het ging maar om een handjevol Duitsers, wist Harberts hem te vertellen. Maar verstoken van luchtverkenning en goede informatie wist de generaal niet dat onder de bloeiende boomgaarden in dit zuidelijk deel van de Gelderse Vallei de elite van de Duitse oorlogsmachine oprukte.
auteur(s): onbekend
bron: krantenartikel uit dagblad De Vallei
datum publicatie: mei 1985
laatst bijgewerkt op: 21 juni 2015

8e Regiment Artillerie

Het verhaal van een Nederlandse soldaat bij 3-III-8 R.A.
Dit verslag is in 2001 samengesteld aan de hand van de aantekeningen die soldaat Jacobus Ludovicus Gertrudis Vugts maakte kort na de oorlog van 1940 - 1945. Alle feiten berusten op ware gebeurtenissen en de tekst is zodanig weergegeven dat er zo weinig mogelijk afbreuk is gedaan aan de authenticiteit van de originele aantekeningen.
auteur(s): Sjaak Vugts
bron: verslag
datum publicatie: 25 maart 2001
laatst bijgewerkt op: 1 februari 2012
Het avontuur op de Grebbeberg
Fragment uit het boek 'Zij zagen de dood in de ogen' (1966), van de auteur Rik Valkenburg, wat kort ingaat op de belevenissen van Wachtmeester Van Ooyen van 2-III-8 R.A., gelegen op de Grebbeberg. Daarnaast wordt een gedeelte aangehaald uit het boekje 'Hu-Bo-Be' van de auteur S.J. Postma waarin beschreven een Nederlandse luchtaanval op Duitse artillerieopstellingen bij Wageningen.
auteur(s): Rik Valkenburg
bron: fragment uit boek Zij zagen de dood in de ogen
datum publicatie: 1966
laatst bijgewerkt op: 24 mei 2015

15e Regiment Artillerie

De nacht voor de capitulatie - door reserve 1e luitenant T.L. Houdret van 1-I-15 R.A.
13 Mei 1940, pl.m. 20:00 uur. Na de voorafgaande nachten, waarin voor slaap practisch geen tijd meer was overgebleven, beloofde de tocht naar Schalkwijk een ware paradijsrit te worden. Ik zocht dus in mijn functie van Luitenant-verkenner de mij toekomende plaats op, naast een chauffeur van een der vrachtwagens en moest hierbij een sergeant die zich reeds listiglijk op genoemde plaats genesteld had, naar achteren jagen. Nu stond mijn schreeuwende behoefte om slaap niets anders meer in de weg, als het oogenblik van vertrek met alles wat daaraan bij een militaire colonne verbonden is. Deze mooie droom was echter van zeer korten duur.
bron: verslag
datum publicatie: 1943
laatst bijgewerkt op: 21 februari 2015
Het oorlogsverhaal van Theo Vogelpoel geboren op 1 juni 1917 in Hoorn.
laatst bijgewerkt op: 28 januari 2023

Overige legeronderdelen

't Was waarlijk Pinksteren - Martinus Nijhoff in uniform
De slag op de Grebbeberg van mei 1940 geldt als een symbool voor de wanhopige Nederlandse afweer tegen de verraderlijke Duitse inval. De dramatische gevechten daar, waarbij honderden Nederlandse militairen omkwamen, maakte de dichter Martinus Nijhoff (1894-1953) als reservekapitein der Huzaren van nabij mee. Dat een van Nederlands bekendste dichters daarbij grote indruk onder zijn manschappen achterliet, hangt uiteraard niet samen met zijn dichterlijke natuur, maar met zijn houding in die eerste oorlogsdagen. Menselijk gezien liet hij zich toen van zijn beste kant zien. Veelzeggend: echtgenotes en kinderen van soldaten die onder Nijhoff dienden, weten 65 jaar later nog precies wie kapitein Nijhoff was, terwijl ze van de dichter Nijhoff nooit hebben gehoord. Reden te meer voor een onderzoek in de defensiearchieven naar zijn belevenissen tijdens de mobilisatie van 1939 en de meidagen van 1940. Zo komt er weer zicht op een stukje van Nijhoffs biografie, waarop het nog altijd wachten is. Reacties en/of aanvullingen op dit artikel worden op prijs gesteld en kunnen worden gezonden naar het volgende e-mailadres: ja.vandervalk@chello.nl.
auteur(s): Arno van der Valk
bron: publicatie in De Parelduiker, jaargang 11 (2006), nr. 2 (mei)
datum publicatie: mei 2006
bestandsgrootte: 71.74 KB
laatst bijgewerkt op: 23 februari 2012
De kansloze slag om de Grebbeberg, in naam van God en vaderland
Hun aantal slinkt elk jaar, maar op Tweede Pinksterdag staan ze weer rond de graven: de overlevenden van de ongelijke strijd om de Grebbeberg. In het bijzijn van familieleden en vrienden bewijzen ze de gevallenen de eer die hun toekomt. Ook Berend Vinke uit Aalten is er bij, voor de vijftigste keer. "Ik was doodsbang, maar ik wilde gehoorzamen."
auteur(s): Homme Krol
bron: krantenartikel uit De Gelderlander
datum publicatie: 21 mei 1994
laatst bijgewerkt op: 14 januari 2012
Dirk Sluis - Een held gestorven voor het Vaderland
Enige tijd geleden kreeg de redactie de beschikking over een aantal documenten en foto's afkomstig uit een nalatenschap van de overleden weduwe van reserve kapitein Dirk Sluis, toenmalig commandant 3-I-10 R.I. We hebben getracht om een reconstructie te maken van de laatste uren van reserve kapitein Dirk Sluis op basis van fragmenten uit (militaire) rapporten, dagboeken en de diverse privéstukken. Hopelijk mag deze reconstructie ertoe bijdragen dat zijn daden en die van zijn manschappen die met hem sneuvelden niet worden vergeten.
auteur(s): Redactie
bron: reconstructie
datum publicatie: 3 mei 2011
laatst bijgewerkt op: 17 mei 2015
Gerd Roeloffzen: vijftig jaar vlieger, maar niet zonder een schrammetje
Het is op die 12e mei 1940 (eerste Pinksterdag) als de commandant van het squadron, waarbij Gerd Roeloffzen is ingedeeld vrijwilligers - drie vliegers en drie waarnemers - vraagt om de oprukkende Duitse linies bij Wageningen te bombarderen. "Wie gaat?" vraagt de commandant. En na enig aarzelen stappen drie jonge vliegers, die al jaren een onafscheidelijk clubje vormden, naar voren: Tonnie van Liemd, Bakx en Gerd Roeloffzen. Ook meldden zich drie waarnemers, van wie Hans Holtz aan Roeloffzen wordt toegewezen.
auteur(s): Pieter Bos
bron: krantenartikel uit het Dagblad van het Oosten
datum publicatie: 24 augustus 1984
laatst bijgewerkt op: 23 oktober 2012
Mijn herinneringen uit mobilisatie en oorlogsdagen bij I-15 R.A. - 1939 / 1940
Kort na de capitulatie in Mei 1940 heb ik (kapitein F. Jutte), met alle herinneringen nog fris in mijn geheugen, een soort van dagboek geschreven in de eerste plaats als een blijvende historische herinnering van een veelbewogen tijdperk in mijn leven voor mijzelf, in de tweede plaats als een merkwaardige herinnering voor mijn kinderen over een van Neerlands zwaarste tijden. De 5 oorlogsdagen zijn in een gespecificeerde dagboekvorm geschreven. Daaraan vooraf gaat echter in verhaaltrant een groot aantal herinneringen en indrukken uit de mobilisatiedagen in Laren en de maanden d.a.v. in Driebergen. Relaas (incompleet) is gepubliceerd in uitgaven van Contact van november 1947, januari 1948, juli 1948, november 1948 en maart 1949.
auteur(s): F. Jutte
bron: Publicatie in Contact - Het orgaan van alle militairen van de voormalige afdeling I-15 R.A.
datum publicatie: 1947 - 1949
bestandsgrootte: 25.16 MB
laatst bijgewerkt op: 9 oktober 2013
Belevenissen achter de Grebbelinie
Na vanaf 10 oktober 1938 onafgebroken in militaire dienst te zijn geweest, het laatst als vaandrig bij de 4e Compagnie Pioniers (4CP) te Amerongen, kreeg ik op 29 december 1939 studieverlof, om mijn studie aan de T.H. te Delft voort te zetten. Op dinsdag 7 mei 1940 was ik 's middags in Delft voor een colloquium. Op de terugweg naar Rotterdam zag ik aanplakbiljetten over het intrekken van militaire verloven. Eerst twijfelde ik, of dat ook voor mij gold; toen ik besefte dat ik er ook onder viel, vond ik het te laat om nog naar Schoonhoven te gaan. Merkwaardig is overigens, dat ik toen nog helemaal niet aan oorlog dacht, ofschoon men ons bij het verlenen van het verlof had gezegd, dat het alleen in geval van oorlog zou worden ingetrokken.
auteur(s): A. Langejan
bron: persoonlijk verslag
datum publicatie: herfst 1940 (concept)
laatst bijgewerkt op: 2 januari 2014
Onder kanonvuur in het bos - Twee Almelose jongens vochten op de Grebbeberg
Als kleinzoon was ik altijd nieuwsgierig naar het oorlogsverleden van mijn opa, Henk Geerling. Opa Geerling is echter al lang geleden overleden. Dat zijn oude strijdmakker Harm Mulder (in mei 1940 ingedeeld bij 1-IV-Bat.Pag.) aanbood zich door mij te laten interviewen, was een kans om deze geschiedenis vast te leggen. Harm werd geboren in 1920 in Wormerveer. In 1937 verhuisde hij met zijn ouders naar Almelo. Zijn dienstplicht begon in 1939. Harms kameraad Henk werd ook geboren in 1920. Ze woonden beiden aan de Vrielinkslaan. Henk had verkering met Marie Blankestijn, mijn oma. Onlangs is Harm Mulder overleden. Hij was een van de laatste Grebbebergveteranen.
auteur(s): Wouter Geerling
bron: artikel op de website Mijn Stad Mijn Dorp
datum publicatie: 3 mei 2018
bestandsgrootte: 1.69 MB
laatst bijgewerkt op: 5 augustus 2018

3075

8e Regiment Infanterie »

« gewondenlijst 8 RI