Rhenenaar en Wageninger vinden elkaar in bijzonder project
Cd-rom 'Slag om Grebbeberg' verdient landelijke aandacht
Door Martin Brink
WAGENINGEN/RHENEN - De een is al van kindsbeen af aan geïnteresseerd in de gevechten op de Grebbeberg in mei 1940, de ander hoort verhalen van zijn vader, leest er over en geeft tegenwoordig excursies over het voormalige slagveld. Rutger Bol en Bernier Cornielje hebben elkaar gevonden. Werkend vanuit hun eigen specifieke kwaliteiten en met veel hulp van anderen heeft de samenwerking geresulteerd in een bijzondere en professioneel uitgevoerde cd-rom: 'De slag om de Grebbeberg'.
Het is voor het eerst dat van een Nederlands krijgsfeit een cd-rom verschijnt. Op dit moment zijn er een kleine honderd stuks van verkocht maar zodra hij landelijk wordt 'ontdekt' verwacht men een bredere belangstelling. Rutger Bol woont weliswaar niet meer in Rhenen, voor zijn werk verhuisde hij naar Almere, de band met de plaats waar hij is geboren en getogen is nog wel sterk. Hij hoorde al vroeg de verhalen over wat er tijdens de driedaagse veldslag in 1940 heeft plaatsgevonden. Omdat hij er op steenworp afstand woont, speelde hij regelmatig met vriendjes op de Grebbeberg en weet daarom precies de oude stellingen aan te geven of waar de militairen van toen hun naam in de boom hebben gekerfd.
Op de Grebbeberg streden zo'n 2500 militairen tegen een zwaar bewapend SS-regiment. Ruim 380 Nederlandse soldaten lieten het leven. De meeste waren van het 8ste Regiment Infanterie.
Rutger is een 'kind' van deze tijd, een echte whizzkid. In deze branche heeft hij ook zijn emplooi gevonden. Het ontwerpen van websites is zijn dagelijks werk. Bernier Cornielje is een zoon van een oud-strijder die op de Grebbeberg vocht. De interesse voor wat er gebeurd is, is daarmee verklaard. Bernier las de handboeken, bezocht het strijdperk en besloot enkele jaren geleden excursies te verzorgen. Die trekken nog altijd veel publiek. De wens van Bol was om een virtuele wandeling door het Rhenen van vroeger te maken. Toen hij zijn plan opperde op een Rhenense verjaardag kwam 'iemand' op het idee om zoiets over de Grebbeberg te maken.
Een afspraak met Bernier was snel gemaakt. De uitwerking duurde wat langer. Er werd een werkgroepje geformeerd en oproepen gedaan om materiaal. Daarop werd massaal gereageerd. Cornielje ging intussen naar de Sectie Militaire Geschiedenis van de Landmachtstaf in Den Haag om daar de nodige kopieën te maken, met name de kaarten hadden zijn bijzondere aandacht.
Ontwerper Rutger Bol maakte de pagina's in samenspraak met Cornielje. De cd-rom heeft verschillende invalshoeken. Er is een bibliotheek, een item waarop niet minder dan vierhonderd foto's zijn te zien, men kan via een kaart een stelling aanklikken waarna de verhalen tevoorschijn komen over wat op dat punt allemaal heeft afgespeeld, er zijn gevechtsverslagen van meer dan honderd militairen, enkele korte 8mm films, een opsomming van (merendeels) antiquarische boeken handelend over de Grebbeberg en men kan twee versies beluisteren van het bekende 'Lied van de Grebbeberg'.
Aardig hierbij is de vermelding van het ontstaan van dit lied waarvan de originele tekst overigens ook te lezen is. Jacques van Tol schreef in 1940 dit omstreden lied op een populaire Duitse melodie ('Melodia, Hörst du mein Heimliches Rufen?'). Deze ode aan de gevallen Nederlandse soldaten, gezongen door Willy Derby, werd in de zomer van 1940 in Berlijn opgenomen met begeleiding van het Egon Kaizer orkest. Het lied werd een groot succes en de grammofoonplaten vlogen de winkels uit. De bezetter wist er echter niet goed raad mee. Het riep nationalistische gevoelens op, maar er stond geen anti-Duits woord in. Uiteindelijk werd het toch verboden met het argument dat deze larmoyante tekst de eer van de Nederlandse militairen bedoezelde. Derby was door het Grebbeberg-lied in de ogen van de bezetter en hun Nederlandse trawanten een verdacht figuur geworden. Ofschoon hij er wel voor waakte om opzettelijk te provoceren, verwachtte het publiek wel zoiets van hem. Willy Derby trad ook op voor besloten gezelschappen. Daar nam hij grote risico's en dat ging uiteindelijk mis. Hij werd tweemaal gearresteerd en gevangen gezet in het beruchte 'Oranjehotel' in Scheveningen. In maart 1943 kwam hij weer vrij maar hij mocht een half jaar niet optreden.
Internetsite
Zolang de cd-rom nog niet door een commercieel bedrijf op de markt is gebracht (niet ondenkbaar voor wat betreft de landelijke verspreiding) is hij nog aan veranderingen onderhevig. In de jongste versie is ook de 25 minuten durende video-impressie opgenomen die op dit moment in museum De Casteelse Poort draait. Cornielje maakt daarin een wandeling over het strijdgebied en geeft uitvoerige uitleg. Uitbreiding van gegevens vinden constant plaats omdat de samenstellers, onder meer via internet, steeds nieuwe informatie aangedragen krijgen.
Edenaar J.A. Ossenkoppele geeft op de video verslag van zijn ervaringen. Hij zat met sergeant Meijer in de stellingen. Deze is nog in de meidagen voor de krijgsraad gekomen en geëxecuteerd wegens desertie. Een korte zoektocht over de cd-rom levert ook uitvoerige informatie en (actuele) achtergronden op over de zaak Meijer. Zoals wellicht bekend wordt in Dieren gepoogd om een monument voor hem op te richten.
De cd-rom is nog in eigen beheer uitgegeven en daarom op slechts twee plaatsen te koop: bij de VVV in Rhenen en bij museum De Casteelse Poort te Wageningen waar tot in het najaar een thematentoonstelling over de slag te zien is. Er is een eigen internetsite geopend waarop veel gegevens staan. Hier kan ook de cd-rom besteld worden: http://www.grebbeberg.nl.
Respect
De samenstellers zijn tevreden. "Met deze cd-rom willen wij recht doen aan de prestaties van het Nederlandse veldleger op de Grebbeberg. Te vaak komt het ons voor dat de oorlog aan de Grebbe als onbeduidend terzijde wordt geschoven. Te vaak treffen we meewarigheid aan als de acties op de Grebbeberg becommentarieerd worden. En te vaak zien we analyses stoppen bij de constatering dat het een verloren slag was. Onze soldaten op de Grebbeberg verdienen dankbaarheid en respect." Daarom is er een tweede cd-rom in de maak. Daarop willen de samenstellers ook de rol van andere Grebbeberg-regimenten dan 8 R.l. belichten.
Bron: de Rijnpost van vrijdag 19 mei 2000, pagina 51
|
