Stukje Grebbelinie ook in Wageningen

DOOR MARTIN BRINK

Klik hier voor een uitvergroting
Restanten van de betonnen versterking aan de Wageningse Afweg in Wageningen (23 april 2006)
WAGENINGEN/REGIO - Wethouder Frits Huijbers van de gemeente Wageningen is uitgenodigd om een zogenaamd Gebiedsafspraak Grebbelinie te ondertekenen. Dat gebeurt op donderdag 14 september tijdens een feestelijke startbijeenkomst. Wageningen tekent de intentieverklaring in WERV-verband (een intergemeentelijke netwerk).

De andere leden (Rhenen, Ede en Veenendaal) hebben ook te kennen gegeven de afspraak te willen onderschrijven. De WERV denkt dat de Grebbelinie als belangrijk recreatief-toeristisch product van de regio kan worden neergezet. Heel verrassend is dat ook een stukje Grebbelinie in Wageningen is terug te vinden. Onderzoekers hebben het restant pas herontdekt.

De Gebiedsvisie Grebbelinie is op initiatief van de provincie Utrecht tot stand gekomen. De provincie heeft aan Gelderland, het waterschap Vallei en Eem, Staatsbosbeheer en aan de twaalf gemeenten die de Grebbelinie doorkruist gevraagd of zij de gebiedsafspraak willen ondertekenen. Daarmee geven de deelnemers aan zich in te spannen om de gebiedsvisie en de daarop gebaseerde uitvoeringsprogramma's te verwezenlijken.

De Grebbelinie gaat grotendeels over Utrechts grondgebied. Vanaf Rhenen slingert de voormalige verdedigingslinie zich naar voorbij Amersfoort. Overal in het landschap zijn nog kenmerken zichtbaar. De laatste jaren worden die (soms met hulp van GPS) opgespoord, gemarkeerd, beschreven, beschermd of hersteld. Aandacht voor het culturele erfgoed gaat ook hier op. Voorlopig hoogtepunt op weg naar een beter beleefbare en herkenbare Grebbelinie was toen op maandag 3 juli Provinciale Staten van Utrecht instemden met de Gebiedsvisie 'De Grebbelinie boven water'. Hierin staat de zichtbaarheid van de huidige linie beschreven naast verlangens voor de toekomst. Voortvloeiend hieruit is dat er projecten kunnen worden ingediend die passen binnen de visie. Van de voorstellen die binnenkomen bij de provincie wordt een conceptjaarplan 2007 samengesteld door het programmamanagement.

Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting


En er leven plannen! Bij de Grebbeberg in Rhenen moet een kazemat die onder de grond is verdwenen, weer aan het oppervlak komen en het fort aan de Buursteeg op de grens van Veenendaal en Renswoude, zal in de visie van de provincie Utrecht een soort bezoekerscentrum worden. Na een upgrading van het oude fort kan ook beter zichtbaar worden gemaakt hoe het ontstaan is en het gebruik ervan tot aan de Tweede Wereldoorlog. Het idee is om het deel van het fort dat nu in gebruik is als camping, de oude functie te laten teruggeven.

Stuk beton

Een stukje Grebbelinie is ook zichtbaar in Wageningen, al zullen velen dat niet weten. Het stuk beton is jaren onopgemerkt gebleven. Pas nadat onderzoekers het hebben herontdekt, is er aandacht voor. Wie een aantal feiten bij elkaar zet, weet dat ook Wageningen deel uitmaakte van de Grebbestelling. Op de Grebbeberg zaten in mei 1940 mannen van het 8e Regiment Infanterie (8 R.I.) te wachten op de vijand. Het gebied tussen Rhenen en Wageningen was voorpostengebied, met in het landschap veel prikkeldraadversperringen (vanaf de Rijn tot voorbij de straatweg Wageningen-Rhenen) en een enkele betonnen opstelling. Welke dat precies zijn en waar ze stonden, is voor onderzoekers nog niet duidelijk. Eén van die betonnen restanten is echter nog wel te vinden, in het meest vooruitgeschoven deel van de voorposten van 8 R.I., namelijk aan de Havenafweg in Wageningen. Achter huis Rijnzicht lijkt de schuur simpelweg op het restant gebouwd. In het beton zijn schietgaten herkenbaar.

Klik hier voor een uitvergroting
Klik hier voor een uitvergroting


De bewoner kocht het huis zo'n dertig jaar geleden van de Wageningse universiteit. Hij weet niet beter dan dat de schuur er altijd bovenop heeft gestaan. Het restant loopt niet tot in de schuur door. Slechts een stukje zijgevel is bewaard gebleven. Het restant staat op officiële stafkaarten niet als opstelling of als kazemat aangegeven. Wel afweergeschut, type 6 Veld, dat iets terug bovenaan de dijk stond. Inmiddels is wel bekend geworden dat hier in mei 1940 een lichte mitrailleuropstelling was ingericht. Inrichting voor een stuk 6 Veld wordt uitgesloten geacht. De schietgaten zijn dermate klein het niet mogelijk moet worden geacht dat daar een 6 Velder doorheen moest schieten. Ingewijden zien direct dat het overduidelijk voor geweren/lichte mitrailleur/verkenning is bedoeld. Overigens stond de opstelling bij huis Rijnzicht niet solitair in het gebied van de voorposten maar wel de enige die gedeeltelijk bewaard is gebleven. Bij cementfabriek De Hoop, ten zuiden van huis Rijnzicht in de uiterste rechtervleugel van de voorpostenopstelling, stond een zware mitrailleur opgesteld. Deze werd door een schietgattreffer uitgeschakeld in de morgen van de 11de mei 1940.

Bron: krantenartikel uit De Rijnpost van vrijdag 21 juli 2006 - pagina 14

Download brondocument in PDF-formaat Brondocument
(PDF, 10.89 MB)

« 2006