Verslag oorlogshandelingen L.K.A. door kolonel P.J.A. Bartels
Artilleriecommando Divisie B.
Nr. 586 G.
-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-
V E R S L A G oorlogshandelingen Artilleriecommando IIe Legerkorps
van 9 Mei 23.30 uur tot 14 Mei 16.30 uur.
-o-o-o-o-o-o-o-o-o-
9 Mei.
Te 23.30 uur kwam de telefonische order: "Zeer verontrustende berichten van de grens", "graad van strijdvaardigheid 3 moet op 10 Mei te 5.00 uur zijn bereikt."
Het personeel van het Artilleriecommando werd hiermede in kennis gesteld.
10 Mei.
Plus minus 4.15 uur vlogen Duitsche escadrilles over Doorn en kwam tegelijk hiermede de order: "graad van strijdvaardigheid 4". De commandopost welke gevestigd was in Gezichtslaan 5 A te Doorn werd volledig bezet.
Van Commandant IIe Legerkorps komt de telefonische mededeeling, dat Nederland met Engeland, Frankrijk en België verbonden is. Dit wordt namens den L.K.A.C. telefonisch doorgegeven rechtstreeks aan de onderdeelen der Legerkorpsartillerie (L.K.A.) (I-12 R.A., I en II-19 R.A. en I en II-15 R.A.) aangezien met den Commandant Legerkorpsartillerie (Luitenant-Kolonel Enklaar) op diens commandopost geen telefonische verbinding te krijgen was op dat moment. De mededeeling wordt ook doorgegeven aan den Commandant van de vooruitgeschoven afdeeling bestaande uit 2 batterijen der Divisieartillerie, tijdelijk rechtstreeks onder de bevelen van den L.K.A.C. staande.
Van alle afdeelingen L.K.A. komen achtereenvolgens de berichten binnen, dat zij gevechtsklaar zijn.
Te 8.50 uur komt van Commandant 2 A.M.C. het bericht, dat hij zijn commandopost te Leersum gaat betrekken.
Nadat van Commandant IIe Legerkorps te 9.50 uur bericht is ontvangen, dat 4 R.H. teruggaat op de 2e lijn, komt van Commandant IIe Legerkorps te 12.25 uur de mededeeling, dat gerekend moet worden op het spoedig verschijnen van Duitsche infanterie voor de voorposten.
Te 15.00 uur krijgt Commandant I-12 R.A. dezerzijds order één batterij gereed te stellen op storend vuur 59 (kilometerpaal 7 Kunstweg Wageningen / Renkum, één batterij op storend vuur 60 (punt waar Kunstweg Arnhem / Ede nabij kilometerpaal 13 het bosch verlaat) en de 4e batterij met één sectie gereed te stellen op storend vuur 51, de andere sectie op 52 (beide Westelijke uitgangen van Lunteren).
Commandant I-19 R.A. krijgt opdracht één batterij gereed te stellen op storend vuur 64, voorbereid op een punt van den kunstweg Barneveld / Scherpenzeel.
Te 16.45 uur vraagt Commandant 4 R.H. vuur op Westrand Renkum, waarop Commandant I-12 R.A. dezerzijds opdracht krijgt tot het afgeven van het vuur 59, doch 250 meter verder en 200 meter naar links. Van de ligging komt geen bericht binnen.
Te 17.30 uur geeft I-12 R.A. met 1 batterij het vuur 60 hiervoren genoemd, af.
Te 22.45 uur meldt Commandant vooruitgeschoven afdeeling 7 veld, dat hij stormvuur heeft afgegeven en zijn batterijen de stelling verlaten. Onmiddellijk door mij opgenomen contact met Commandant 10 R.I. gaf mij de overtuiging, dat de voorposten niet gevallen waren en het afgeven van het stormvuur dus een onverklaarbare handeling was. Uit mondelinge mededeelingen van de zijde van 10 R.I. is volgens Commandant vooruitgeschoven afdeeling, den volgenden dag gebleken, dat het stormvuursein door een misverstand werd afgegeven.
Commandant IIe Legerkorps werd door mij met het teruggaan der vooruitgeschoven afdeeling in kennis gesteld. De Afdeelingscommandant bij mij ontboden, heeft denzelfden nacht aan Commandant IIe Legerkorps rapport uitgebracht en kreeg opdracht de stelling weder in te nemen.
Te 21.30 uur wordt van Commandant IIe Legerkorps de order ontvangen storende vuren af te geven op Wageningen, Bennekom, Ede en Lunteren in den nacht van 10 op 11 Mei, en wel te 0.30 uur en 1.30 uur. De voorbereidingen ondervonden vertraging door het uitvallen van de vooruitgeschoven afdeeling. De vuren zijn 11 Mei te 1.45 uur aangevangen.
11 Mei.
Te 10.50 uur komt van Commandant IIe Legerkorps bericht, dat Ede niet door Duitschers is bezet; I-12 R.A. en 15 R.A. mogen niet op Ede vuren.
Commandant vooruitgeschoven afdeeling meldt, dat hij de stelling opnieuw heeft ingenomen (12.25 uur).
In opdracht van Commandant IIe Legerkorps krijgt I-12 R.A. te 13.45 uur bevel 1 batterij via Montfoort te Gouda ter beschikking te stellen van Commandant Oostfront Vesting Holland.
Uit Veenendaal, waar men nog telefonische verbinding met Ede heeft verkregen, bereikt mij de mededeeling, dat te 13.30 uur Duitsche kwartiermakers te Ede, Bennekom en Wageningen zijn aangekomen. Dit wordt door mij aan Commandant IIe Legerkorps gemeld.
Te 20.30 uur meldt Commandant vooruitgeschoven batterij, dat hem ter oore is gekomen, dat Ede n i e t is ontruimd. Dit door mij aan Commandant IIe Legerkorps gemeld, geeft genoemde autoriteit aanleiding in den nacht van 11/12 Mei geen storende vuren af te geven.
22.30 uur Commandant vooruitgeschoven afdeeling 7 veld meldt, dat hij de batterijen naar de normale stellingen dezer batterijen heeft doen afmarcheeren, nadat hem door den A.O.I. van het middenvak 10 R.I. is gemeld, dat de voorposten terugtrekken.
De Lichtmeetdienst en de Geluidmeetdienst hebben op 11 Mei geen resultaten geboekt, waarop dezerzijds gewerkt kon worden.
12 Mei.
Bij de afdeelingen der L.K.A. opgesteld in het vak van de IIe Divisie, verliep de dag zonder vermeldingswaardigheden. Aangezien de kortste baan van II-19 R.A. geen vuur Oost van den Oostelijke rand van den Grebbe-berg toelaat, krijgt de Afdeeling 's morgens 9.15 uur opdracht achterwaarts van stelling te veranderen met behulp van trekkers van 15 R.A. Dit gelukt slechts met 2 vuurmonden, aangezien de stellingen van II-19 R.A. voortdurend onder vijandelijk vuur uit vuurmonden van zwaar kaliber liggen.
Te 9.30 uur komt van Commandant IIe Legerkorps bevel, met de L.K.A. een Duitsche observatie-post op Meelfabriek Noord van Renswoude (vt. 165-454) te vernietigen; eveneens Korenmolen ten Zuiden van Meelfabriek. I-12 R.A. krijgt opdracht en geeft te 11.00 uur deze vuren af.
Op melding van 19 R.I., dat de Watertoren te Ede verandering heeft ondergaan en waarschijnlijk als waarnemingspost is ingericht, geeft de L.K.A.C. aan I-12 R.A. order deze toren onder neutraliseerend vuur te nemen.
I-15 R.A. beschiet te 15.12 uur, te 15.24 uur en te 15.52 uur vijandelijke batterijen bij Wageningen.
Aangezien niet met zekerheid is te zeggen tot hoever de Duitschers de Grebbe-berg hebben ingenomen, wordt het vuur van I-12 R.A. en I-15 R.A. als een scherm om den Oostelijke rand van den Grebbe-berg gelegd, teneinde oprukken van reserve's uit de richting Wageningen te bemoeilijken. Dit vuur wordt door I-15 R.A. met tempo 1 van 16.40 tot 17.30 uur afgegeven.
Te 17.00 uur wordt ontvangen bevel No. 17B van 12 Mei 1940, sectie I-1, waarin onder punt 6 wordt bepaald, dat de L.K.A. de vijandelijke batterijen onder vuur zal nemen en door afsluitingsvuur het oprukken van Duitsche versterkingen tusschen Wageningen en Rhenen moet beletten. Het afsluitingsvuur langs de Oostrand van de Grebbe-berg wordt daarom reeds gedeeltelijk verplaatst naar Anna's Hoeve, halfweg Wageningen / de Grebbe-berg (17.37 uur).
13 Mei.
Na telefonische opdracht van Commandant IIe Legerkorps te 3.40 uur om vuur te brengen op de weg van Renswoude naar Scherpenzeel en op den weg Lunteren / Ederveen, krijgt Commandant Legerkorpsartillerie (C.L.K.A.) daartoe opdracht en geeft I-19 R.A. deze vuren af op voorbereid vuur 241 als een storend vuur gedurende een half uur met twee batterijen en op pt. 168,03 - 452.50, vuur verbreeden met 50 meter, met 1 batterij.
Van Commandant I-12 R.A. komt te 3.55 uur bericht, dat de batterij welke ter beschikking van Commandant Oostfront Vesting Holland was gesteld, is teruggekeerd.
Te 6.15 uur gelast Commandant IIe Legerkorps onmiddellijk vuur op 174.05 - 442.15 (Oostelijke ingang Wageningen).
Commandant I-15 R.A. krijgt te 6.20 uur opdracht snelconcentratie hierop. Deze concentratie wordt nog 5 maal herhaald.
Daar slechts 2 vuurmonden van II-19 R.A. uit de stelling zijn gehaald op 12 Mei, heeft de afdeelingscommandant bevel gekregen de batterijbedieningen als Infanterie ter beschikking te stellen van Commandant 20 M.C. te Elst. De beide vuurmonden van 12 lang werden in stelling gebracht in den nacht van 12 op 13 Mei nabij paal 105 aan den kunstweg Rhenen / Amerongen.
Te 13.45 uur telefonisch bevel aan Commandant I-12 R.A. met zijn Afdeeling de stelling te verlaten en de Afdeeling te verzamelen bij de O van AmerOngsche Bosch, de 4e batterij in stelling te plaatsen tusschen Elst en Amerongen, front Oost.
Van Commandant IIe Legerkorps komt telefonisch te pl.m. 14.30 uur bericht dat het Legerkorps zal teruggaan achter de waterlinie.
Bij het Artillerie Commando worden daarop de noodige bevelen gegeven en maatregelen genomen.
Te 17.00 uur waren alle Afdeelingen L.K.A. nog telefonisch met mijn commandopost verbonden. Toen mij te 17.30 uur bleek, dat de commandopost van den L.K.C. was afgebroken, heb ik mij vergezeld van den Majoor Geel in den richting Elst begeven teneinde mij persoonlijk op de hoogte te stellen van den toestand en eventueel maatregelen te treffen voor het voortzetten van den weerstand. Bij Amerongen ontmoetten wij den Sous-Chef van den Staf van IIe Legerkorps, die mededeelde dat de terugtochtsbevelen waren gegeven. Deze zijn echter door mij niet ontvangen.
Toen mij bleek, dat de L.K.A. onder de bevelen kwam van de Divisiecommandanten, heb ik de verbindingen der L.K.A. doen afbreken.
Te 19.10 uur verliet het Artillerie Commando in volmaakte orde Doorn. De auto-colonne kwam te pl.m. 23.00 uur te Lopik. De paarden- en rijwielcolonne te pl.m. 4.00 uur op 14 Mei.
In den vroege morgen van 14 Mei werd kwartier gemaakt en ontvingen de troepen order binnen de kwartieren te blijven.
Met mijn Majoor toegevoegd op den commandopost van den Legerkorpscommandant te Jaarsveld ontboden, kreeg ik mondelinge mededeelingen omtrent de indeeling in de stelling.
Bezig zijnde aan het Artillerie-bevel, hetwelk met het algemeen verdedigings-bevel zou uitgaan, kwam de mededeeling, dat wij de wapenen hadden neergelegd.
Tenslotte zij nog vermeld, dat de Geluidmeetdienst, tengevolge van het hevige vuur geen peilingen heeft kunnen verrichten gedurende de oorlogsdagen, waarop dezerzijds kon worden gewerkt.
Doorn, 6 Juli 1940.
De Kolonel, Legerkorpsartilleriecommandant (L.K.A.C.)
(P.J.A. Bartels)
|
