Vrijdag 10 Mei 1940
0.00 uur |
Door Commandant Voorpostenstrook werd aan Sectiecommandanten bericht gezonden: "Graad van strijdvaardigheid 3. Gaat in om 4.00 uur." |
Vrijdag 10 Mei 1940
3.30 uur |
Eerste Duitsche vliegtuigen vlogen over in Westelijke richting. |
Vrijdag 10 Mei 1940
4.00 uur |
Commandant Voorpostenstrook zond aan Sectiecommandanten bericht: "Graad van strijdvaardigheid 4." |
Vrijdag 10 Mei 1940
16.30 uur |
Naar verklaring van sergeant Arendsen van de 3e Compagnie 1e Bataljon 44e Regiment Infanterie is vaandrig Diederiks naar Commandant Voorpostenstrook gegaan om te vragen of hij met 2 groepen terug kon trekken naar tweede verdedigingslijn (op bijgaande schets met II aangegeven) en gaf als reden op het onbeschut liggen van zijn opstellingen in de Uiterwaarden. Commandant Voorpostenstrook weigerde het verzoek toe te staan. Later heeft vaandrig Diederiks per ordonnans Commandant Voorpostenstrook nog eens verzocht te mogen terug trekken tot tweede lijn. Ook dit verzoek werd afgewezen door Commandant Voorpostenstrook. |
Vrijdag 10 Mei 1940
23.30 uur |
De grensbeveiliging van groep Betuwe trok terug. |
| Nacht van Vrijdag op Zaterdag |
Vaandrig Diederiks had met groepscommandanten afgesproken, dat wanneer hij eenmaal knipte met zijn zakbatterij het vuur geopend moest worden op De Tempel. Knipte hij twee maal met zijn zakbatterij dan moesten ze ophouden met vuren. Hij heeft die nacht het vuur laten openen op De Tempel, waar Commandant Voorpostenstrook een wacht had geplaatst onder Commando van sergeant Stibbe, wat vaandrig Diederiks wist. Na het afgeven van het vuur deelde vaandrig Diederiks aan sergeant Arendsen mede, dat het afgeven van het vuur een vergissing was geweest. Sergeant Stibbe heeft bij het afgeven van het vuur door vaandrig Diederiks gedekt en is later met wacht teruggetrokken.
Verder verklaarde sergeant Arendsen dat vaandrig Diederiks geregeld met getrokken pistool door de stellingen heeft geloopen en zich uiterst nerveus toonde. |
Zaterdag, 11 Mei 1940
13.00 uur |
Vaandrig Diederiks heeft zich ongeveer 13.00 met een groep bij Commandant 1e sectie (boerderij Van der Craats) gemeld in opdracht van Commandant Voorpostenstrook. Dat hij in opdracht van Commandant Voorpostenstrook handelde bleek later niet waar te zijn, daar Commandant Voorpostenstrook hem had laten zoeken. In opdracht van Commandant Voorpostenstrook heeft hij 's-Zondags om 18.00 uur met de groep zijn eigen opstelling weer ingenomen. |
| Zaterdag, 11 Mei 1940 |
Regimentspatrouilles en patrouilles van het 6e Eskadron 1e Regiment Huzaren berichtten dat vijandelijke patrouilles zich in Dodewaard en Hien bevonden. Er werden lichtsignalen waargenomen in Druten, Dodewaard en Opheusden welke kennelijk met elkaar in verband stonden. Daar eigen troepen uit Druten waren weggetrokken was de vijand ook op de flank van de Voorpostenstrook. Dat eigen troepen waren teruggetrokken bleek ook hieruit, dat laagdalende vliegtuigen, zooals Vrijdag's het geval was, niet meer uit Druten werden bevuurd. De burgerbevolking was op last van Commandant Brigade B Zaterdag's weer teruggekeerd. |
Zaterdag, 11 Mei 1940
20.00 uur |
Commandant Voorpostenstrook meende volgens mededeelingen van sergeant Kuyl, Mitrailleur Compagnie 2e Bataljon 44e Regiment Infanterie, dat de Voorpostenstrook teruggehaald zal worden daar volgens Commandant Voorpostenstrook de Voorpostenstrook als een vooruitstekende punt kan worden beschouwd, omdat Brigade B reeds was teruggetrokken. Deze gedachte uitte Commandant Voorpostenstrook ook tegen enkele manschappen, want sergeant Kuyl hoorde van een paar manschappen, die Commandant Voorpostenstrook gesproken hadden, dat hij daartegen gezegd had dat ze beslist zouden worden teruggetrokken.
Volgens sergeant Kuyl heeft dit bericht verontrustend gewerkt, daar de manschappen toen van meening waren, dat de Voorpostenstrook dan maar beter direct terug kon gaan, in plaats van te wachten tot het critieke moment. |
Zaterdag, 11 Mei 1940
21.00 uur |
Commandant Voorpostenstrook heeft langs de inundatie laten patrouilleeren ter bewaking van inundatiegebied. |
| Zaterdagnacht, 11 Mei 1940 |
Toen sergeant Arendsen vaandrig Diederiks iets kwam vragen heeft deze hem gedreigd te zullen neerschieten. Volgens verklaring van sergeant Arendsen keek vaandrig Diederiks bij het uiten van dit dreigement zeer verwilderd. Dit dreigement is volkomen ongemotiveerd, daar sergeant Arendsen een actief, correct en ter zake kundig sergeant is. |
Zaterdag, 11 Mei 1940
23.30 uur |
Vijand waargenomen bij De Tempel en Zuidoostelijk van De Tempel bij de Steenfabriek. Om 23.45 uur artilleriesteun aangevraagd. Het artillerievuur is afgegeven en lag uitstekend. Er is ook vuur afgegeven door pantserafweergeschut. Mitrailleurschutter en helper van de groep van sergeant Stibbe zijn teruggetrokken. 2e Luitenant Bakker heeft een ordonnans gestuurd om ze terug te halen.
Commandant Voorpostenstrook had ze toen al opdracht gegeven terug te gaan naar hun opstelling. |
| Nacht van Zaterdag op Zondag |
Is door de voorste lijn van de Voorpostenstrook vrij veel vuur afgegeven. Sergeant Kuyl van M.C.-II-44 R.I. heeft de gehele nacht beweging waargenomen en daarop vuur geopend. Die nacht zijn er door zijn stuk 4 banden verschoten. Het is mogelijk dat het vee dat in de boomgaarden liep is waargenomen, daar die nacht vier stuks vee zijn neergeschoten. Verder heeft sergeant Kuyl fluitsignalen van den vijand waargenomen.
Door Commandant Voorpostenstrook zijn die nacht vanuit zijn commandopost verscheiden lichtkogels afgeschoten, welke lichtkogels naar Luitenant Bakker en sergeant Kuyl mij verklaarde niet ver genoeg kwamen, daar ze tusschen de prikkeldraadversperring en de opstellingen neerkwamen, zoodat eigen opstellingen belicht werden.
Verlichting voorterrein was slecht. Het zoeklicht op den Bandijk bescheen de toppen van de boomgaard, doch niet hetgeen op de grond gebeurde. Het zoeklicht van sergeant Koomans dat rechts van den dijk stond kon de linkerkant niet beschijnen. |
Zondag, 12 Mei 1940
2.30 uur |
Sergeant Wienese, M.C.-II-44 R.I., nam vanuit de kazemat een lichtschijnsel waar bij De Tempel. Hierop werd door sergeant Wienese onmiddellijk vuur afgegeven en een band verschoten. De volgende morgen bleek dat dit vuur doel had getroffen, daar ter plaatse verscheiden rijwielen zijn gevonden, waarvan de tasschen waren doorschoten. Ook is door dit vuur een vijandelijke vrachtauto tot staan gebracht.
Deze eerste aanval is met succes afgeslagen. Dit succes is mede toe te schrijven aan de steun welke de Voorpostenstrook heeft gehad van de artillerie. Deze steun is niet alleen een moreele steun geweest, maar ook een daadwerkelijke, gezien de buitengewoon goede wijze waarop dit vuur was voorbereid. Dat de vijand hals over kop is gevlucht blijkt wel uit het feit, dat er ongeveer 20 rijwielen, een stuk pantserafweergeschut, een vrachtauto wapens, munitie en uitrustingstukken zijn achtergelaten. Dit alles is Zondag's uit Dodewaard opgehaald.
|
| Zondagmorgen, 12 Mei 1940 |
Vijandelijke verkenningspatrouilles zijn waargenomen te Dodewaard. |
Zondag, 12 Mei 1940
14.30 uur |
Een kleine vijandelijke aanval van wielrijders afgeslagen. |
Zondag, 12 Mei 1940
22.30 uur |
De vijand stelde zich gereed tot den aanval bij westelijke uitgang van Dodewaard. Er werd door den vijand vuur afgegeven op de stellingen in de Uiterwaarden (stellingen van vaandrig Diederiks). Door Commandant Voorpostenstrook is artillerievuur aangevraagd, doch niet gekregen. |
Zondag, 12 Mei 1940
23.00 uur |
De Regimentscommandant berichtte dat vijandelijke patrouilles de Waal overstaken tusschen Voorpostenstrook en Hoofdweerstandsstrook. Ongeveer 23.10 uur werd door Regimentscommandant bericht dat de vijandelijke patrouilles welke de Waal overstaken door rivierbatterij onder vuur zouden worden genomen. |
| Zondagavond, 12 Mei 1940 |
Sectie bij Van der Craats had tot opdracht de Waal te bewaken. Een groep van deze sectie zat in de gevechtsopstelling aan de Zomerkade en twee groepen bij boerderij Van der Craats. Er was slechts een groep bij de Zomerkade geplaatst, daar 2 opstellingen aan de Zomerkade op last van Commandant Voorpostenstrook waren afgebroken om ze te restaureeren. Daar de Waal bewaakt moest worden, was in de cementen ring bij de versperring op den veerweg een dubbelpost met zoeklicht geplaatst met de opdracht het voorterrein en de Waal te belichten. Toen Commandant le sectie bezig was de dubbelpost instructies te geven kwam deze dubbelpost onder eigen zwaar mitrailleurvuur, welke vuur werd afgegeven uit Ochten. Commandant 1e sectie wilde 100 meter west van veerdam een lichte mitrailleur plaatsen ter bestrijking van de Waal. Terwijl Commandant 1e sectie de noodige verkenningen deed werd hij belicht vanuit Ochten. Commandant 1e sectie dekte zich. Zoodra hij zich gedekt had suisde een bundel zwaar mitrailleurvuur over hem heen. Daarom heeft hij aan de kant van de Waal geen lichte mitrailleur opgesteld en het zoeklicht bij de cementen ring overgebracht naar gevechtsopstelling aan de Zomerkade. Dit alles medegedeeld per ordonnans aan Commandant Voorpostenstrook. De ordonnans kwam terug met bericht van Commandant Voorpostenstrook dat zwaar mitrailleurvuur was voorbereid op den veerweg. |
Zondag, 12 Mei 1940
23.30 uur |
Commandant Voorpostenstrook heeft commandopost verplaatst naar hulppost. Commandant Voorpostenstrook deelde dit ook aan het personeel in de kazemat mede en berichtte tevens dat deze verplaatsing plaats vond omdat toestand critiek werd. Hierdoor ontstond paniekstemming in de kazemat. Twee man hebben hun post verlaten en zijn uit de kazemat gegaan. (Verklaring van sergeant Wienese M.C.-II-44 R.I.). |
| Nacht Zondag op Maandag. |
Verlichting voorterrein slecht. Een van de zoeklichten stond oorspronkelijk opgesteld op den Bandijk. Daar het vijandelijk vuur hevig was werd het zoeklicht verplaatst naar de opstelling van de zware mitrailleur van sergeant Kuyl. Het zoeklicht stond daar uitstekend voor de opstelling van de zware mitrailleur, doch bleek niet sterk genoeg te zijn om de dijkhelling te beschijnen, zeer ten nadeele van de verdediging. |
Zondag, 12 Mei 1940
23.30 uur |
Opstellingen van vaandrig Diederiks werden bevuurd door zware mitrailleur welke was opgesteld bij De Tempel. Vaandrig Diederiks wilde toen reeds terugtrekken, doch hiertegen verzette zich sergeant Van 't Hull. Daarna werd door vaandrig Diederiks een ordonnans gestuurd naar Commandant Voorpostenstrook om te vragen of hij terug kon trekken. Commandant Voorpostenstrook berichte vaandrig Diederiks, dat wanneer hij het niet houden kon terug moest trekken. Voor zoover ik kan nagaan is dit geen schriftelijk bevel geweest. Vaandrig Diederiks achtte zich toen gerechtigd terug te trekken, evenwel ten onrechte daar toestand niet zoo hachelijk was. Sergeant Van 't Hull is met nog 4 manschappen gebleven. Sergeant Arendsen heeft het vuur laten openen op De Tempel, doch spoedig weigerde de mitrailleur. De mitrailleur is schoongemaakt en de reserve-onderdeelen zijn geplaatst doch de mitrailleur bleef weigeren. |
Maandag, 13 Mei 1940
0.15 uur |
Door de verplaatsing van de commandopost was de telefoonverbinding via R.22 tot O.15 verbroken. Door het zoover naar achteren verplaatsen van de commandopost werd de bevelvoering van Commandant Voorpostenstrook bemoeilijkt. Vooral het doorgeven van berichten was voor ondercommandanten zeer moeilijk. Die nacht werd vijf maal om artilleriesteun gevraagd, doch niet gekregen. |
Maandag, 13 Mei 1940
0.30 uur |
Korporaal Dijkkamp (van sectie van vaandrig Diederiks) kwam naar sergeant Arendsen en gaf het bevel door onmiddellijk terug te trekken, daar de anderen reeds weg waren. Dit bericht is niet juist daar sergeant Van 't Hull met nog 4 manschappen in zijn opstelling aanwezig was. Sergeant Arendsen is het laatst met nog een man terug getrokken. Zij werden toen door een vijandelijke lichte mitrailleur onder vuur genomen, welke stond opgesteld aan het einde van de prikkeldraadversperring. Sergeant Arendsen is teruggetrokken naar de tweede verdedigingslijn (op schets met II aangegeven) met medeneming van trommels, handgranaten en verdere munitie voor zoover mogelijk. Hij werd spoedig gevolgd door sergeant Van 't Hull daar ook zijn lichte mitrailleur weigerde. Sergeant Koomans was toen reeds weg. Toen Commandant Voorpostenstrook hoorde dat sergeant Arendsen uit de Uiterwaarden was teruggetrokken heeft hij de zware mitrailleur in de kazemat opdracht gegeven vuur uit te brengen tusschen de opstellingen in de uiterwaarden en De Tempel. |
Maandag, 13 Mei 1940
0.45 uur |
Sergeant Knoop heeft drie lichten de Waal over zien steken naar steenfabriek bij De Tempel. Hierop vuur afgegeven. |
Maandag, 13 Mei 1940
1.15 uur |
Groep aan de Zomerkade (sergeant Knoop) werd aangevallen van zeer nabij door 3 of 4 lichte mitrailleurs. Het is mogelijk dat de vijand zoo dicht kon naderen omdat de stelling aan een zijde dicht was. Vandaar kwam het vuur. Er kon geen vuur worden uitgebracht waar de vijand lag, zoodat hij dreigde omsingeld te worden. Toen vijand ongeveer 15 meter van de opstelling verwijderd was heeft sergeant Knoop handgranaten laten werpen. Tijdens het werpen van handgranaten is de groep terug getrokken op Van der Craats (Verklaring sergeant Knoop). Dienstplichtige Duits is vermoedelijk krijgsgevangene gemaakt. Ongeveer een kwartier daarna werd boerderij Van der Craats, waar de opstellingen van de 1e sectie zijn, beschoten. Na deze beschieting werd er niet gestormd, vermoedelijk omdat er toen reeds een gat in de Voorpostenstrook was bij vaandrig Diederiks. |
Maandag, 13 Mei 1940
1.45 uur |
Sergeant Stibbe zag vijand over den dijk komen en zijn opstellingen in de flank en in het front aanvallen. Duitschers sprongen vanaf de flank bovenop de opstelling van sergeant Stibbe en vuurde met een lichte mitrailleur in de loopgraaf, zoodat sergeant Stibbe genoodzaakt was terug te trekken. Sergeant Birza werd in het front en op de flank aangevallen. De Duitschers waren over den dijk tusschen prikkeldraadversperring en de opstelling gekomen. Vanaf de flank werd de opstelling bestormd en sprongen de Duitschers in de loopgraaf, terwijl de opstelling omsingeld werd. Voor de eenige uitgang van deze opstelling stond reeds een Duitscher welke werd neergeschoten zoodat de groep de opstelling kon verlaten. Sergeant Kuyl van de zware mitrailleur-opstelling en sergeant Spaan zijn om dezelfde redenen terug moeten trekken. Toen sergeant Kuyl terug trok waren de Duitschers op dezelfde hoogte als hij. Luitenant Bakker heeft met zijn sectie dus terug moeten trekken omdat de Duitschers over den Bandijk konden komen daar de opstellingen van Vaandrig Diederiks waren verlaten. Hierdoor kon de vijand de stellingen van Luitenant Bakker en de zware mitrailleur-opstelling in het front, op de flank en in de rug aanvallen, waardoor het onmogelijk was deze opstellingen verder te verdedigen. Aan de duisternis is het te danken dat deze sectie en het personeel van de zware mitrailleur er zonder verliezen zijn afgekomen. |
Maandag, 13 Mei 1940
2.15 uur |
Commandant Voorpostenstrook besloot terug te trekken op Hoofdweerstandsstrook, daar volgens Commandant Voorpostenstrook de Voorpostenstrook zonder artilleriesteun niet te verdedigen was. Commandant 1e sectie gelegen bij boerderij Van der Craats heeft dit bevel niet ontvangen. Ook was Commandant 1e sectie niet telefonisch verbonden. |
Maandag, 13 Mei 1940
2.30 uur |
Commandant Voorpostenstrook heeft vanaf zijn commandopost 4 lichtkogels afgeschoten. Bij de vierde lichtkogel gaf hij dienstplichtige Plaisir opdracht om te zien of de vijand ook in de rug van de le sectie was. Toen dienstplichtige Plaisir zich oprichtte om uit te kijken werd hij van achteren en opzij bevuurd, zoodat hij moest dekken en niets kon waarnemen. Drie lichtkogels zijn naast de stellingen van de tweede lijn neergekomen. |
Maandag, 13 Mei 1940
2.30 uur |
Commandant 4e sectie hoorde geschreeuw van optrekkenden vijand. Uit dit geroep bleek Commandant 4e sectie dat de vijand van meening was dat het slechts schijnopstellingen waren. Commandant 4e sectie zag de vijand naderen in grooten getale op den dijk en aan weerszijden van den dijk. Hierop is het vuur geopend met 2 lichte mitrailleurs. De vijand verdween van den dijk en trok al tirailleerende op aan weerszijden van den dijk. Commandant 4e sectie heeft op den dijk vluchtig een lichte mitrailleur-opstelling gebouwd en hierin een lichte mitrailleur geplaatst welke vuur kon uitbrengen in de Uiterwaarden achter de stellingen bij Van der Craats. Commandant 4e sectie kreeg hoofdwond door een pistoolschot en heeft zich begeven naar de hulppost, doch daar was niemand meer aanwezig. (Hulppost was de verplaatste commandopost). Later is Commandant 4e sectie naar de hulpverbandplaats in IJzendoorn gegaan. Daar ook de opstellingen van de 4e sectie met omsingeling werden bedreigd, trok ook deze sectie terug. De vijand trok aan de kant van de Uiterwaarden langs de voet van den Bandijk op en kwam achter de opstellingen over den dijk, zoodat terugtrekkende sectie van alle kanten werd bevuurd. |
Maandag, 13 Mei 1940
3.30 uur |
Commandant 1e sectie had 2 ordonnansen uitgezonden welke niet waren teruggekeerd. Daar vuur op Bandijk zweeg is Commandant 1e sectie teruggetrokken om de Uiterwaarden heen naar den Achterweg. Alvorens hij daar met zijn sectie was, is hij door een sectie onder commando van S.M.I. Wipking, die dacht dat het de vijand was, onder vuur genomen. Toen Commandant 1e sectie van S.M.I. Wipking hoorde, dat Commandant Voorpostenstrook nog met manschappen aan de andere zijde van den Bandijk was, is hij met zijn sectie teruggekeerd naar de opstellingen bij Van der Craats met het doel tot een flankaanval over te gaan, daar de Uiterwaarden vrij van vijand was. Na de sectie bij Van der Craats te hebben opgesteld is Commandant 1e sectie om 4.45 uur naar den Bandijk gegaan. Daar zag hij een Duitscher bezig met het doorzoeken van een gevechtsopstelling. Hij is aan den voet van den dijk doorgeloopen tot de school bij Eldikschen Hoek. Toen hij daar boven den Bandijk uitkeek zag hij een vijandelijke wielrijderspatrouille bezig met het pakken van hun bagagedrager. Hieruit bleek dat de vijand niet alleen in het bezit was van de tweede verdedigingslijn, doch ook dat eigen troepen geen weerstand meer boden. Commandant 1e sectie is teruggegaan naar Van der Craats en is met zijn sectie terug getrokken. Hij heeft met de sectie stelling genomen in de voorste lijn van de Hoofdweerstandsstrook bij de Achterstraat. |
