Duitschers en Nederlanders rusten naast elkaar.

Krachtig streven tot wederopbouw.

(Van onzen specialen verslaggever).

ARNHEM, 21 Mei. - De boomen op den Grebbeberg ruischen - het is een wonderschoone Meidag. Even om den hoek van den weg heeft men het gezicht op een prachtig Hollandsch landschap. De rivier stroomt, de boer ploegt den akker. Nog zijn er teekenen van verwoesting op deze plek, waar hevig is gestreden. Maar zooals de natuur verder bloeit en de vogels verder vliegen, zoo zet ook de mensch zich heen over wat was. Alom in Nederland leeft men weer op. Onder leiding van Duitsche militairen hebben wij een tocht door ons land gemaakt.

TOCHT DOOR DEEL VAN NEDERLAND.

De verwoestingen vallen zeer mede. Zij zijn zuiver beperkt tot de enge gevechtszone. Daarbuiten is vrijwel alles onbeschadigd. Zelfs staat in Rhenen, dat wel heeft geleden, de Cuneratoren; de Duitschers, aldus deelde men ons mede, hebben dezen toren gespaard, hoewel er een Nederlandsche artillerie-waarnemingspost op den toren was gevestigd.
Op den Grebbeberg hebben wij deelgenomen aan een eenvoudige plechtigheid, die aantoonde, met hoeveel tact de Duitschers ons te gemoet treden. Het eert de Duitsche weermacht, dat zij onze gevallen jongens gedenkt, naast haar eigen dooden.
Op den Grebbeberg, waar zwaar is gestreden, zijn 425 oorlogsslachtoffers ter aarde besteld, Duitschers en Nederlanders, den Vaderland getrouwe. Onder de boomen rusten zij, naast elkaar. Zes lange graven - Duitsche en Nederlandsche helmen hangen aan kruisen en paaltjes. Hier rusten zij, aldus Hauptmann von der Decken, tot eens alle graven voor altijd zullen opengaan.
Twee soldaten van de Duitsche weermacht droegen twee kransen aan, van dennegroen en witte aronskelken en met roode linten en het hakenkruis. Een stilte viel over het kerkhof toen Hauptmann von der Decken naar voren trad. Een echte Duitsche soldaat is hij. Een groote en krachtige figuur, die in eerlijke en klare bewoordingen den droeven eereplicht vervulde.

Helden herdacht.

Toen wij den tocht door uw schoone land aanvaardden, aldus de kapitein, om de sporen van den strijd in oogenschouw te nemen, voelde men het als een plicht, dat de eerste groet onzen gevallen kameraden, moest gelden. Dit was ook de wensch van den opperbevelhebber. Wij gedenken met droefheid de mannen, die hier een week geleden hun leven hebben gelaten, doch wij zijn trotsch te behooren tot de weermacht, waartoe zij behoorden. De jonge Duitsche weermacht heeft niet alleen de eeuwenoude tradities voortgezet, doch zij is bovendien bezield met den voortstuwenden geest, die het Derde Rijk eigen is.
De Grebbeberg is een sterke, natuurlijke vesting, bijna ongenaakbaar door de inundaties en de hindernissen, bezet door sterke en dappere vijanden, die ons den arbeid niet lichter hebben gemaakt. Alle wapenen hebben samengewerkt met de onvergelijkelijke infanterie om deze vesting te bestormen, aldus de spreker, die voorts herinnerde aan de jonge kameraden van de S.S., die hier hebben stormgeloopen.

Na eeuwen zal men nog de helden van den Grebbeberg gedenken, aldus vervolgde kapitein von der Decken, doch wij gedenken ook den tegenstander, hem was bevolen te strijden, dus streed hij, dapper en ridderlijk. Hij heeft zijn stelling zoolang behouden tot dit eenvoudig niet meer mogelijk was. Dit beteekent tegenover de Duitsche weermacht, aldus spreker, geen schande.

Op deze plaats zal nu vrede zijn, de tegenstanders zullen hier in vrede naast elkander rusten. Als bewijs van de Duitsche achting voor de onzen verleende de kapitein vervolgens het woord aan den reserve eerste-luitenant dr. Wiardi Beckmann, die als officier voor speciale diensten op het algemeene hoofdkwartier werkzaam is. Hij sprak als volgt:

Het is stil. De boomen ruischen, ergens zingt een vogel. Twee soldaten van de Duitsche weermacht leggen twee kransen op de graven: op die van de Duitschers en die van de Nederlanders. De Hitlergroet. Het tegen elkaar slaan der hakken van de militairen. De gezichten staan strak en ernstig. De officieren salueeren. De officieren der beide weermachten reiken elkaar de hand. Het is voorbij. Wij gaan het leven weer in. Wij, Nederlanders, vervuld met een gevoel van wijding voor dit oogenblik en, geloof ik, allen met den vasten wil om krachtig aan den opbouw en aan de toekomst te gaan werken.

Handen aan den ploeg.

Daarvan zijn reeds overal de sporen te zien. Waar verwoest is, rijden wagens van de P.T.T., van allerlei hulpdiensten. Waar niets verwoest is en dat is in 99% der plaatsen het geval, gaat het gewone leven verder. Overal bespeurt men den krachtigen wil van de bevolking om zich over 't verleden heen te zetten en deze wil wordt gestimuleerd door de tactvolle en te gemoet komende houding van de Duitsche weermacht en overheid. Overal ziet men ook de toenadering van de burgers tot de Duitsche soldaten.
Men is ook alom druk bezig de versperringen op te ruimen. Bij Amersfoort, dat volkomen ongeschonden is, zagen wij nog een stuk waterlinie, waaruit het water reeds bijna was weggevloeid. Een groot nadeel is, dat vele van onze mooie bruggen door ons opgeblazen zijn - de Nederlander, die trotsch was op zijn bruggen, waarin een prachtig stuk volkskracht steekt, krijgt een steek door het hart als hij de bogen in het water ziet hangen. Doch wij zullen ze weer herstellen.

Tocht door het land.

Onze tocht begon in den vroegen morgen in Den Haag. Met bussen van de H.T.M. gingen wij over den prachtigen rijksweg naar Utrecht, dwars door het hart van Nederland. Alles ademt hier pais en vree. De boterbloemen bloeien op de weide, koeien grazen; hoe schoon is het land van Holland.
In Utrecht gaat het leven zijn gewonen gang. Druk is het op de straat. De Jaarbeursstad herleeft weer. Voorbij Utrecht op den weg naar Zeist zijn een paar sporen van oorlogsgeweld te zien. Veel prikkeldraadversperringen, door de Nederlanders vernielde huizen, vernield omdat zij in het geschutsveld stonden en dan weer vrede. Bosschen van den Veluwezoom geuren, de boeren zijn aan het werk. Eerst in de buurt van de Grebbe-linie wordt de herinnering aan den oorlog weer in het leven geroepen. Daar geschiedde de plechtigheid, die wij hierboven beschreven.
Wij spraken er met twee leden van de E.H.B.O. te Arnhem, die zich vele verdiensten hadden verworven met het verzorgen van de gewonden en het bergen van de dooden. Zij kennen deze streek door en door en van hun locale kennis hebben zij gebruik gemaakt om het menschelijk leed te verzachten.
Voorbij Rhenen gaan wij weer den vrede te gemoet. Voortdurend valt het op, hoeveel er ongeschonden is gebleven. Hier en daar heeft Nederland een litteeken, maar er wordt met man en macht gewerkt om alles weer in orde te brengen. In Arnhem is alles normaal.

Men leert uit zoo'n tocht, hoe overdreven geruchten zijn. De gebrekkige communicatiemiddelen hebben natuurlijk de geruchten in de hand gewerkt. Men doet goed, er geen geloof aan te slaan.

Hauptmann von der Decken liet ons ook nog het fort Westervoort zien, dat den IJselovergang moest verdedigen. Helaas is de brug - door de Nederlandsche militairen - opgeblazen. Het fort zelf is zeer spoedig tot overgave gedwongen. Trouwens aan den geheelen IJsel hebben geen ernstige gevechtshandelingen plaats gehad.
Over Velp zijn wij door de IJsellinie gereden. Wij konden den Duitschers op onze beurt de prachtige Middachter-allee laten zien. De mooiste laan van Nederland. In de Meimaand is deze laan wel op haar mooist. Het groen is nog frisch.
In de IJsellinie zagen wij onze verdedigingswerken, die volgens Hauptmann von der Decken goed verborgen lagen. Men kan ze in het groen haast niet onderscheiden.
Bij Zutphen hebben wij de spoorbrug opgeblazen. Verwoestingen van omvang waren er verder niet aangericht en verwoestingen zien wij ook niet meer op onzen verderen tocht via Apeldoorn, Amersfoort en Utrecht. De landelijke rust heerscht alom.

Een tocht door Nederland is gelukkig geen tocht door een verwoest gebied. Slechts hier en daar, waar de troepen op elkaar zijn gestooten, bespeurt men iets van de kracht van den oorlog. Men mag dankbaar zijn, dat deze kracht tot enkele plekken beperkt is gebleven. En waar er schade is toegebracht - met onze Hollandsche veerkracht zullen wij die herstellen.

Aan het werk!

Bron: krant De Courant - Tweede Blad pag. 3
Het Nieuws van de Dag van woensdag 22 mei 1940